Витамините се микронутриенти кои се дел од храната и учествуваат во регулирањето на различните метаболички процеси во човечкото тело. Во зависност од дозата, формата и времетраењето на употребата, витамините може да се користат и за профилактички и за терапевтски цели.
Постојат витамини кои се синтетизираат во човечкото тело, а има и такви кои доаѓаат со храната. Дневната потреба за витамини во човечкото тело е мала, но долгорочниот хроничен недостаток на витамини од храната може да се манифестира како сериозни болести, како рахитис (недостаток на витамин Д), скорбут (недостаток на витамин Ц) и други.
Апсорпција на витамини
Потребата од витамини, формите на нивна употреба и дозите се разликуваат во различни возрасни групи. Децата и адолесцентите, мажите и жените, бремените жени и спортистите, старите лица ќе имаат свои дневни потреби и времетраење на употреба. Дури и во одредена група, на пример, трудниците во секој триместар од бременоста имаат свои потреби и задачи за користење на одредени витамини.
Затоа, кај трудниците во првиот триместар, потребата од фолати (витамин Б9) е голема. Важна улога игра и формата на примена на овој витамин. На пример, кај 25% од жените, фолната киселина ќе се апсорбира само во активната форма на метафолин.
Зошто ни се потребни фолати или кои се опасностите од недостаток на фолна киселина?
Овде зборуваме за количината и брзината на апсорпција на витамините кога ќе влезат во човечкото тело. Највисока биорасположивост е забележана со интравенска примена и е 100%. Сепак, интравенскиот начин на примање не е погоден за сите пациенти поради различни околности. Поточно, овој начин на примена е погоден за оние кои имаат потреба од брз внес на големи дози на витамини за лекување на болести и посебни состојби. Како по правило, тоа се луѓе со изразен недостаток на многу групи витамини.
За профилактички цели, за да се постигне долгорочен ефект, најчесто се користи оралниот начин на земање витамини. Во овој случај, биорасположивоста ќе варира и ќе зависи од голем број услови:
– Интеракција со храна;
– Форма на користен витамин;
– Одредени физиолошки процеси во телото;
– Состојбата на гастроинтестиналниот тракт итн.
Има витамини кои се апсорбираат речиси 100% кога се земаат орално, а има и такви кои се апсорбираат 50% или дури 10-20%, но тоа е сосема доволно за да се задоволат потребите на организмот.
Секој витамин има своја стапка на апсорпција и брзина на екскреција. Ова ќе влијае на изборот на оптимални дози и нивниот бројот на дневно ниво. На пример, витаминот Ц (аскорбинска киселина) кога се зема орално во доза од 500 mg на ден се апсорбира речиси 90%, но ако ја удвоите дневната доза, тогаш апсорпцијата се намалува на околу 50%.
Од практична гледна точка, невозможно е во краток временски интевал да го надополните недостатокот на витами за да се подобрат метаболичките процеси во телото. Само редовниот внес на витамини во потребната дневна доза и со одредена фреквенција на внес ви овозможува да го вратите метаболизмот на телото и да ја зголемите количината на енергија што се ослободува.
Апсорпција на витамини – Како, кога и со што да се земаат
Повеќето витамини најдобро се апсорбираат преку храната, па затоа се препорачува да ги земате со храна. Но, за да се зголеми биорасположивоста, важна улога игра квалитативниот состав на храната. Така, на пример, витамини растворливи во масти (А, Д, Е, К) мора да се земаат со оброк што содржи растителни или животински масти. А елементите во трагови како што се магнезиумот, железото, цинкот, бакарот најдобро се консумираат со протеинската храна, бидејќи кога ќе влезат во телото, се врзуваат за протеините-носители (протеини за транспорт) и со нивна помош влегуваат во органите и системите на телото.
Слободните амино киселини, хром и витамин Б9 се препорачува да се земаат на празен стомак, бидејќи на тој начин апсорпцијата на витамините ќе биде речиси 100%.
До денес, постојат монокомпонентни и мултикомпонентни витамински додатоци. Монокомпонентните додатоци вклучуваат еден активен витамин со одредена доза, како и помошни супстанции кои сочинуваат таблета или капсула, во зависност од формата на ослободување. Повеќекомпонентните додатоци се витамински комплекси со специфична доза од секој витамин во една капсула или таблета. Тие имаат релативно ниска биорасположивост. Ваквите комплекси се користат за подобрување на квалитетот на исхраната кај здрава личност.
Извор: lepotaizdravlje.rs
