Четвртата меѓународна конференција за реконструкција на Украина, што денес се одржува во Рим, се одвива во атмосфера на сериозна загриженост и неизвесност, откако проценките и дипломатските сигнали сугерираат дека Украина можеби ќе биде принудена на територијални отстапки како дел од идно мировно решение. Среде ескалација на руските напади со беспилотни летала и уништување на клучна инфраструктура, фокусот на обнова се пренасочува кон егзистенцијалното прашање – дали Украина ќе остане територијално неделива.
На конференцијата присуствуваат украинскиот претседател Володимир Зеленски, како и европски политички лидери како германскиот политичар Фридрих Мерц, италијанската премиерка Џорџија Мелони и полскиот премиер Доналд Туск. Но, наместо оптимизам, дискусиите се во сенка на реалноста – руската агресија не запира, а економските и територијалните последици стануваат сè потешки за управување.
Загриженост околу мировниот план
Меѓу најзначајните точки на загриженост е можниот мировен план, поддржан од САД, кој според неофицијални информации би можел да вклучува територијални отстапки од страна на Киев. Во прашање се четири украински региони – Донецк, Луганск, Запорожје и Херсон – кои моментално се под руска окупација или влијание.
Италијанскиот тинк-тенк ISPI, врз основа на анализи на Светската банка, проценува дека само реконструкцијата на овие четири региони би чинела околу 188 милијарди долари, што претставува повеќе од една третина од вкупните трошоци за обнова на Украина, проценети на над 524 милијарди долари за периодот 2025–2035. Ако овие територии бидат отстапени на Русија, товарот за нивна обнова би паднал врз Москва – што носи и геополитички и економски последици.
Зеленски: Русија го зголемува теророт
Зеленски на конференцијата предупреди дека Русија свесно го ескалира насилството токму пред почетокот на состанокот:
„Русија, исто така, се подготви за овој состанок, бидејќи, за жал, синоќа имаше масовен, тежок напад врз Украина. Целта беше главниот град, градот Киев“, рече тој.
Неговите зборови беа поддржани од германскиот политичар Фридрих Мерц, кој истакна:
„Ова се практично само цивилни цели. Ова е тероризам против цивилното население. Ова нема никаква врска со војна против воени цели.“
Мерц, исто така, ги повика европските партнери да го засилат притисокот врз Русија и апелираше до Словачка да го повлече ветото за 18-тиот круг санкции на ЕУ против Москва.
Реални бројки, слаби резултати
Светската банка извести дека 66% од директната воена штета (116 милијарди долари) и 47% од вкупните трошоци за реконструкција се концентрирани во пет региони – Донецк, Луганск, Запорожје, Херсон и Харков. Штетата врз домувањето изнесува 57 милијарди долари, транспортот е погоден со околу 36 милијарди долари штета, а енергетиката и рударството со околу 20 милијарди долари.
Покрај воените разурнувања, економските индикатори се алармантни: инфлацијата во Украина достигна 15%, а економскиот раст за 2025 година е ревидиран надолу од 6,5% на само 2%. Штетата врз енергетската инфраструктура е зголемена за 93% во само една година.
Волкер: Големи зборови, малку акција
Во критички коментар, поранешниот американски пратеник во Украина, Курт Волкер, напиша за Центарот за анализа на европски политики дека досегашните конференции не донеле реална промена:
„Минатите конференции собраа илјадници експерти и произведоа големи идеи, без никаква реализација. Хуманитарната помош и буџетската поддршка ја одржаа Украина на површина, но вистинска стратегија за економска ренесанса на Украина жално отсуствуваше.“
Волкер повика на формирање постојано меѓународно тело што би поттикнувало инвестиции од приватниот сектор, независно од политичките циклуси и меѓународната волја.
Извор: The Guardian
