Според магазинот Politico, информациите за планот предизвикале шок во европските дипломатски кругови и отвораат прашања за идната координација во западната поддршка на Украина.
Во украинските и европските институции долго доминираше уверувањето дека Трамп, по почетокот на својот нов мандат, ја ревидирал својата политика кон Русија. Во Брисел владееше впечаток дека односите со Кремљ се движат кон поостар курс. Сепак, откритијата за документот што го подготвувал специјалниот пратеник на Белата куќа, Стив Виткоф, уште од крајот на октомври, ја разбија таа претпоставка.
Според Politico, нацрт-планот содржи мерки кои значително ја ограничуваат украинската воена поддршка — пред сè целосна забрана на испораки на оружје со долг дострел. Оваа одредба во Киев е оценета како една од најпроблематичните, бидејќи токму оружјето со долг дострел им дава стратешка предност и ја зголемува способноста на украинските сили да одговорат на руските напади.
Украински дипломатски извори потенцираат дека таквата забрана би можела значително да ја ослаби одбранбената моќ на земјата. „Тоа би било драматично намалување на нашите капацитети“, коментира висок украински официјален извор за Politico. Од Брисел, реакциите се движат меѓу загриженост и воздржаност, бидејќи се смета дека американскиот пристап би можел да ја промени целокупната динамика на западната коалиција.
Трамп одамна ги критикуваше и Киев и Москва за „неспремноста да направат сериозни отстапки“ и неколку пати изрази незадоволство од бавниот напредок во дипломатските напори. Според најновите информации, тој формално го одобрил прелиминарниот план од 28 точки, кој треба да послужи како основа за идните преговори меѓу Русија и Украина.
И покрај тоа што деталите од документот не се целосно познати, дипломатите во ЕУ предупредуваат дека планот содржи „значителни стратегиски импликации“ за европската безбедност. Заедничките позиции, велат, можат да станат потешко одржливи доколку Вашингтон усвои поинаков, порестриктивен курс.
Извори блиски до администрацијата за NBC потврдуваат дека во развојот на планот учествувале повеќе високи американски функционери: специјалниот пратеник Стив Виткоф, потпретседателот Џеј Ди Венс, државниот секретар Марко Рубио и Џеред Кушнер, зетот на Трамп. Во процесот биле вклучени и руски претставници, меѓу кои и специјалниот изасланик Кирил Дмитриев, како и неколку украински претставници.
Украинската страна, сепак, не добила официјална верзија на целосниот документ. Три високи американски функционери за NBC изјавиле дека „рамката на договорот сè уште не е формално презентирана во Киев“. Времето на обелоденување на планот се поклопува и со неодамнешната посета на американска воена делегација на Украина, што дополнително ги засили шпекулациите дека Вашингтон се подготвува за нов дипломатски курс.
Во меѓувреме, европските дипломати работат на анализа на стратегиските последици од американските предлози. Некои држави-членки на ЕУ, според извори од Советот на ЕУ, стравуваат дека промената на американската политика може да ја доведе Украина во „нерамноправна преговарачка позиција“ и да создаде нови тензии во рамките на НАТО и ЕУ.
И покрај неизвесноста, сите страни очекуваат дека во следните денови ќе се одржат дополнителни консултации меѓу Вашингтон, европските партнери и украинското раководство. Од американска страна засега нема официјална потврда за следните чекори, освен тоа дека планот ќе биде „дел од поширок дипломатски процес“.
Додека меѓународната заедница чека повеќе информации, останува јасно дека новиот таен план на САД сериозно ја вознемири европската дипломатска сцена. Во контекст на војната што трае веќе повеќе од три години, секоја промена во американската стратегија има потенцијал да ја редефинира иднината на конфликтот и рамнотежата на силите во Европа.
