Да се живее во бинарен свет, опседнат со етикети и аларми при секое лично прогласување на идентитет е, во најмала рака, трагикомично. Го надминав концептот на забави за откривање на полот пред да се роди бебето, координирање на боите врз основа на род или пол, и некако ги преболев нашите малигни термини како „маж“ и „тетка“. Но, мојата најголема борба доаѓа кога ќе им кажам на луѓето – викајте ме на име. Не сакам таа, тоа, тој, тие или какви било не-заменки, сакам да ми се обраќаат со моето име.
Меѓународниот ден на небинарните луѓе се слави на 14 јули од 2012 година. Овој датум е избран затоа што е на средина помеѓу Меѓународниот ден на жената (8 март) и Меѓународниот ден на мажите (19 ноември). Денес, небинарните луѓе често се третираат во општеството како нов тренд што произлезе од западната култура опседната со идентитет. Сепак, небинарните луѓе се препознаваат и документираат низ целиот свет. Во Индија, небинарни луѓе се споменуваат во хинду текстови кои датираат од пред повеќе од 2.000 години, а многу култури, како што се некои домородни американски народи, Хавајци и Тахити, имаат историја на вклучување на трет пол во нивните општествени улоги. Некои земји, како Австралија, Германија, Индија и Канада, законски ги признаваат небинарните луѓе.
Разновидноста на родовите идентитети опфаќа мноштво идентитети кои се протегаат надвор од бинарните конструкции на маж и жена. Нивните искуства ги предизвикуваат ригидните граници кои долго време го дефинираа нашето разбирање за родот, обезбедувајќи нова перспектива за самоприфаќањето и личниот идентитет. Бинарните долго време владеат со нашето разбирање за полот, но сè повеќе сме свесни дека светот не е црно-бел. Има луѓе кои не припаѓаат исклучиво на машки или женски пол, туку се идентификуваат надвор од бинарните категории. Тие се небинарни луѓе.
Небинарните идентитети ги предизвикуваат заедничките очекувања и претпоставки на општеството за родот. Тие ни покажуваат дека полот не е цврсто дефиниран, туку е сложено и индивидуално искуство. Небинарните луѓе нè учат дека самоприфаќањето е клучно и дека секоја личност има право да го дефинира својот идентитет на начин што одговара на неговото внатрешно искуство. Надвор од бинарната поделба постои прекрасен спектар на родова разновидност. Луѓето можат да се идентификуваат како андрогени, бигендери, генерквир, агендери, неутрои и многу други идентитети. Нивната различност го збогатува нашето општество и ни овозможува да разбереме колку разнолик родот.
Тука се поставува главното прашање: Зошто посебен ден за небинарни луѓе?
Една од главните цели на Меѓународниот ден на небинарни луѓе е да се подигне свеста за постоењето и искуствата на небинарни луѓе. Ни дава можност да се едуцираме, подобро да ги разбереме предизвиците и поразите кои ги обликуваат нивните животи. Одвојувајќи време да се запознаеме со небинарни идентитети, можеме да ги отстраниме штетните стереотипи и предрасуди, отворајќи го патот за емпатија и прифаќање. Можеме да работиме на процесот на свесност на неколку начини, а тоа најдобро можам да ви го објаснам преку нешто што го нарекувам „свето тројство на солидарноста“:
Емпатија, разговор, поддршка
Најчестиот неуспех што го забележуваме во нашето општество, кога станува збор за прифаќање на различноста на човечките суштества, е недостатокот на емпатија за нешто што нас лично не засега. Без разлика дали зборуваме за ЛГБТИ+ заедницата, другите малцинства, војните што се водат далеку од нас или семејната ситуација на соседот, постои тенденција да се сврти главата кон туѓото искуство. Значи, првиот чекор што треба да го направиме е да работиме на нашата емпатија и емоционална интелигенција. Само кога ќе сфатиме дека дискриминацијата, страдањето и болката на малцинството е всушност болката на сите нас, тогаш можеме да работиме на создавање безбеден простор за „нови“ идентитети како што се небинарни луѓе. Само кога ќе го надминеме емотивниот ѕид создаден од трансгенерациската состојба на умот „што ќе каже маалото“, можеме да го направиме следниот чекор.
Колку пати сме се нашле да снема теми за разговор на кафе, во автобус или во редот на шалтер? Ова е одлична можност да го искористиме она што најдобро го знаеме, а тоа е муабетење “. Секој разговор или спомнување на небинарен идентитет во секојдневната средина може да поттикне можности за испрашување, учење и интерес за овој занемарен идентитет. На пример, зошто да не ги прашате нашите соговорници_чки „зошто нема родово неутрални термини во нашиот јазик?“ или „колку време ќе ни требаше да ја добиеме оваа документација ако бевме родово небинарни?“ Низ дискусијата на крајот ќе дојдеме до финалето, т.е. поддршка. Сочувствуваме, иницираме разговори и градиме капацитети да бидеме вистински сојузници_чки.
Секојдневните ситуации се оние во кои често забораваме како е да се живее „надвор од кутијата“ и каде можеме вистински да сочувствуваме со оние кои се различни од нас. Вашето секојдневие за некого е луксуз.
Пишува: Ена Шехиќ
Извор: lgbti.ba
