Во еден од најзначајните дипломатски моменти од почетокот на војната во Појасот Газа во октомври 2023 година, Израел и Хамас официјално ја потпишаа првата фаза од мировен договор со посредство на САД и неколку други земји. Американскиот претседател Доналд Трамп, кој ја објави веста преку платформата Truth Social, го нарече овој договор чекор кон трајно запирање на крвопролевањето во регионот.
➤ Што содржи договорот?
Согласно договореното:
- Израел ќе ги повлече своите трупи до однапред утврдена линија.
- Ќе бидат ослободени сите израелски заложници – и живи и починати – кои беа киднапирани за време на нападите на 7 октомври 2023 година.
- Израел, за возврат, ќе ослободи дел од палестинските затвореници.
- Ќе се овозможи пристап на хуманитарна помош во Појасот Газа.
- Се предвидува целосно повлекување на окупациските сили и започнување на долгорочен мировен процес.
▶ Реакција на Хамас
Хамас изрази умерен оптимизам, поздравувајќи го потпишувањето на договорот, но истовремено побара од меѓународните посредници, особено претседателот Трамп и земјите како Катар, Египет и Турција, да извршат притисок врз Израел за целосно почитување на договорот.
Во соопштението, Хамас наведе:
„Веруваме дека ова е историски момент кој може да ја прекине окупацијата и страдањето на нашиот народ. Ќе продолжиме да се бориме за нашите национални права сè додека не постигнеме слобода, независност и самоопределување.“
Покрај благодарноста до посредниците, тие упатија пофалби за жителите на Газа, велејќи дека тие „покажале непокорен дух, храброст и чест во најтешките услови“.
▶ Изјава на Бенјамин Нетанјаху
Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху најпрво реагираше со кратка порака на мрежата X (поранешен Twitter):
„Со Божја помош, ги враќаме сите дома.“
Потоа објави официјална изјава во која договорот го нарече „голем ден за Израел“. Тој истакна дека во наредните 24 часа ќе ја свика владата за формално да го ратификува договорот и да го финализира ослободувањето на заробените Израелци.
Нетанјаху изрази благодарност кон израелската армија и претседателот Трамп, нарекувајќи го неговото посредување „света мисија“.
▶ Геополитичко значење на договорот
Потпишувањето на примирјето доаѓа по две години жестоки борби, илјадници жртви и разурнување на Газа. Според дипломатски извори, ова е најголем напредок во израелско-палестинскиот конфликт во последната деценија, особено затоа што вклучува и гаранции за хуманитарен пристап, што досега беше една од најголемите пречки за мир.
Сепак, и покрај договорот, неколку изолирани напади продолжија и утринава, што го поставува прашањето: Дали сите фракции на Хамас и Израел ќе го почитуваат примирјето?
📌 Заклучок
Овој историски чекор може да го означи почетокот на крајот на еден од најдолготрајните конфликти во современата историја, но неговата реализација во целост зависи од довербата, политичката волја и поддршката од меѓународната заедница.
