Писмото доаѓа по барањето од последниот самит, одржан на 23 октомври, кога шефовите на држави и влади ја задолжија Европската комисија што побрзо да ја претстави структурата на идната финансиска поддршка за Киев.
Во документот што им го упати, Фон дер Лајен наведува дека Украина во 2026 и 2027 година ќе има неопходни потреби во висина од 135,7 милијарди евра. Од оваа сума, 83,4 милијарди би биле наменети за украинската војска и за одбранбени напори, а 52,3 милијарди за стабилизација на економијата и покривање на буџетскиот јаз што произлегува од војната. Европските лидери ќе мора да одлучат како ќе обезбедат овие средства на самитот закажан за 18 и 19 декември, што ја прави препораката на Комисијата итна и пресудна.
Во писмото се нудат три можни решенија. Првото е секоја земја членка да обезбеди билатерална и неповратна финансиска помош за Украина. Авторката на писмото признава дека ова е тешко изводливо, со оглед на фискалниот притисок под кој се наоѓаат многу држави во ЕУ. Второто решение предвидува Унијата заеднички да се задолжи на финансиските пазари, при што сите земји би обезбедиле правно обврзувачки и неопозиви гаранции за таа заемна обврска. Но и овој модел би го зголемил финансискиот товар, бидејќи вклучува нови каматни трошоци и дополнителен јавен долг.
Фон дер Лајен како трета, најодржлива опција го предлага таканаречениот „репарациски заем“ од 140 милијарди евра, кој би се финансирал преку имобилизираната руска имовина во рамките на Европската унија. Овој модел е единствениот што не создава нови расходи за националните буџети. Украина би го враќала заемот само ако и кога Русија би ја платила својата воена отштета, а во меѓувреме не би постоело дополнително задолжување ниту за државите членки ниту за европските институции.
Сепак, оваа опција наидува на отпор, пред сè од Белгија, каде што е сместен најголемиот дел од замрзнатите руски средства. Белгиските власти стравуваат од можноста меѓународна арбитража да пресуди дека средствата треба да ѝ се вратат на Русија, и затоа бараат гаранции дека и другите земји членки ќе го споделат ризикот со нив. Ова прашање останува отворено уште од октомври, кога 26 земји членки го поддржаа текстот за итна финансиска поддршка за Украина — единствената што се спротивстави беше Унгарија.
Во завршниот дел од писмото, Фон дер Лајен предупредува дека Европската унија си дозволува опасна парализа ако продолжи да бара идеално решение што не постои. Според неа, јасно е дека сите опции имаат свои недостатоци, но одлуката мора да се донесе навреме, бидејќи, како што вели, Европа не смее да дозволи ниту двоумење ниту блокада да ја попречат во поддршката на Украина во најкритичниот период од војната.
Извор: N1info.rs
