Дали е тоа форма на заштита, сигнал кон инсектите — или едноставно еволутивна случајност?
Кога есента пристигнува, хлорофилот во листовите се распаѓа, а дрвото ги апсорбира хранливите материи пред зимата. Жолтата боја, која потекнува од каротеноидите, секогаш постоела, само станува видлива кога зеленилото исчезнува. Црвената и виолетовата, пак, се резултат на создавање антоцијанини, истите пигменти што им ја даваат бојата на боровинките и грозјето.
Најприфатената хипотеза е дека црвените пигменти функционираат како природен „крем за сончање“. Антоцијанините ја штитат лисната ткивна структура од силното есенско сонце и од реактивните кислородни молекули што можат да ја уништат клетката. Ова е особено важно во источна Северна Америка, каде што сончевото зрачење и температурните флуктуации се поинтензивни.
Друга теорија вели дека црвената боја е еволутивен сигнал кон инсектите, како лисните вошки, за да ги предупреди дека дрвото е неподобно за исхрана или размножување. Но, овој став е контроверзен бидејќи инсектите, за разлика од луѓето, не ја перципираат црвената боја, туку ја гледаат како сива или црна. Некои биолози затоа сметаат дека бојата е повеќе „маска“ отколку предупредување.
Во Северна Америка и Источна Азија има најмногу видови дрвја што произведуваат црвени пигменти, додека во Европа доминира жолтата боја. Ова, според истражувањата, може да биде резултат на поголема сончева радијација, пократка сезона на растење и човечка селекција бидејќи луѓето со векови ги засадувале дрвјата со највпечатливи есенски нијанси.
Она што е сигурно, велат екологистите, е дека климатските промени ја менуваат динамиката на боите. Потоплите есени и сушните услови, како оние што ги набљудуваа научниците во Мејн, резултираат со потемни, побрзо опаѓачки лисја и помалку спектакуларни пејзажи.
Есента, со сета своја краткотрајна убавина, останува природен потсетник дека и во процесот на умирање има уметност и дека науката сè уште не ја открила целата тајна зад таа уметност.
Извор: BBC
