Иако Арктикот се загрева речиси четири пати побрзо од глобалниот просек, ново истражување покажува дека темпото на топење на морскиот мраз значително забавило во последните две децении. Но, научниците предупредуваат – ова е привремен предах, а не знак на опоравување.
Драматично намалување од 1980-тите
Откако почнаа сателитските мерења кон крајот на 1970-тите, арктичкиот морски мраз на крајот на летото е намален за половина. Причината? Човечката активност предизвикала околу две третини од тоа топење, додека останатото е резултат на природни климатски флуктуации.
Во септември 2012 година, мразот достигна историски минимум – само 3.41 милион квадратни километри, што покрена прашања кога Арктикот целосно ќе остане без мраз летно време.
Најбавна стапка на топење досега
Истражувањето од Универзитетот во Ексетер, објавено во Geophysical Research Letters, покажува дека од 2005 до 2024, топењето било најбавнo од кога се водат записи.
Во првата декада (2005–2014) мразот се намалувал за 0.35 милиони км², а во втората декада (2015–2024) за 0.29 милиони км². Тоа е 4 до 5 пати поспоро од најбрзиот период на топење меѓу 1993 и 2012 година.
Не е закрепнување, туку „пауза“
„Ова е само ‘пауза’ во намалувањето“, вели д-р Гаел Вејсиер од Британската антарктичка служба. „Мразот е и понатаму многу помал од 1980-тите. Нема знаци за опоравување или за прекин на климатските промени.“
Главниот автор д-р Марк Ингланд додава: „Ова е во согласност со климатските модели и е резултат на природна климатска варијабилност која е наметната врз долгогодишниот тренд на затоплување.“
Колку ќе трае ова забавување?
Моделите покажуваат дека има: 50% шанса ова забавување да трае уште 5 години и 25% шанса да трае до 10 години
Но потоа, темпото на топење може да се зголеми дури и за 0.6 милиони км² по декада – што е значително побрзо од досегашниот просек.
Што го предизвикува овој „застој“?
Научниците веруваат дека тоа е резултат на внатрешна климатска варијабилност – природни осцилации кои се случуваат поради сложени интеракции помеѓу океаните, атмосферата и другите делови од Земјиниот систем.
Д-р Ингланд го користи следниот пример од професорот Ед Хокинс:
„Замислете топка што се тркала надолу по рид – тоа е глобалното затоплување. Понекогаш, таа наидува на препреки и скока на страна, но на крајот сè уште оди надолу.“
Иако темпото на губење на мраз е забавено, не значи дека Арктикот закрепнува. Според експертите, ова е привремена фаза, по која може да следи уште побрзо и поинтензивно топење – со сериозни последици за глобалната клима, морското ниво и екосистемите.
