„Шокантно е колку малку луѓето знаат за опасноста од топлото време“, рече главниот службеник за топлина на Обединетите нации, додека високите температури ги печеат градовите низ северната хемисфера, а политичарите отстапуваат од ветувањата за климата.
Студијата овој месец покажа дека екстремните горештини во Европа минатото лето убиле 61.000 луѓе, од кои повеќето биле жени и постари луѓе. Покрај тоа што убива луѓе преку топлотен удар, топлото време може да ги загрози животите на луѓето со срцеви и белодробни заболувања.
„Целосна когнитивна дисонанца е тоа што оваа информација не е општо знаење или дел од нашата колективна потсвест“, рече Елени Миривили, главниот службеник за високи температури на ОН.
Таа рече дека многу луѓе, особено на Медитеранот и Блискиот Исток, погрешно верувале дека се навикнати на топлото време и дека можат да се справат со тоа. „Луѓето штотуку почнуваат да сфаќаат дека ова е уште еден ѕвер со кој си имаме работа“.
Согорувањето на фосилните горива ги направи топлотните бранови потопли и почести. Една неодамнешна студија од партнерството World Weather Attribution покажа дека топлотните бранови во јули биле 1 Целзиусови степени потопли во Кина, 2 Целзиусови степени во Северна Америка и 2,5 Целзиусови степени во јужна Европа отколку ако човештвото не ја променело глобалната атмосфера. Просечните максимални температури во Северна Америка и Европа ќе беа „практично невозможни“ доколку луѓето не ја загреаа планетата.
Во Грција, каде што топлото и суво време им помогна на шумските пожари да се развијат низ островите преполни со туристи, изгорената површина оваа година е повеќе од двојно поголема од просекот за истиот период во претходните 16 години. За време на викендот земјата ги забележа најжешките јулски температури во последниот половина век.
„Утрово, се разбудив и имаше чад во мојот нос, и слушнав дека има пожар не многу далеку од овде“, рече Миривили, која избегна топлина од 42 степени Целзиусови во Атина за да се врати во дом на село.
„Постојано живееме со овој страв од горење на нашите шуми, што е толку страшна идеја затоа што природата ни треба повеќе од било што за да ги намалиме температурите. Идејата дека нашиот најдобар сојузник и нашиот штит и оружје се уништува е многу болна“.
Миривили, кој исто така работи за американскиот непрофитен центар Adrienne Arsht-Rockefeller Foundation Resilience Centre, беше назначена за улогата во ОН во јуни 2022 година како дел од партнерството меѓу двете организации. Целта е да им се помогне на градовите ширум светот да се подготват за екстремна топлина и подобро да реагираат кога таа ќе пристигне.
Постојат три клучни начини на кои еден град може да ги заштити луѓето од топлина, рече Миривили. Првата е свесноста, па луѓето и институциите го ставаат топлото време како приоритет. Вториот е подготовката, така што ранливите групи брзо се наоѓаат и се чуваат на безбедно – на пример, со намалување на часовите за работниците на отворено и проверка на постарите луѓе кои живеат сами.
Третиот начин, рече таа, е обнова на градовите за да ги направи поладни со додавање зелени површини и вода и одземање простор од автомобилите. Градовите обично се неколку степени потопли од нивната околина поради топлината што се ослободува од фосилните горива и се апсорбира од инфраструктурата, како што се асфалтните патишта и бетонските паркинзи.
„Треба да се ослободиме од нив и да почнеме да ставаме пропустливи површини, водни елементи и многу дрвја за да се увериме дека ќе ги намалиме температурите“, рече Миривили.
Глобалните температури се зголемија за околу 1,2 Целзиусови степени од индустриската револуција, што ја прави екстремната топлина посилна и поверојатна. Светските лидери ветија на самитот за климата во Париз во 2015 година дека ќе го ограничат затоплувањето на 1,5 Целзиусови степени до крајот на векот. Сепак, тие имаат имплементирано политики кои ја ставаат планетата на вистинскиот пат за раст од 2,7 степени Целзиусови.
„Договорот во 2015 година беше важен момент, имаше моментум“, рече Миривили. „Но сепак го загубивме темпото, а требаше да трчаме“.
Температурите во Европа се зголемија речиси двојно побрзо од глобалниот просек. Италија, Грција, Шпанија и Португалија – каде што жителите се познати по долгиот животен век што делумно се припишува на здравата исхрана и високите нивоа на социјален контакт – имаа најмногу жртви од топлото време во Европа.
Претходно, рече Миривили, „живеевме во прекрасна клима каде што зимите беа свежи, а летата топли, но бевме возбудени за летото што доаѓа“. Таа додаде: „Сите излеговме надвор и ги имавме овие големи групи на луѓе кои се дружеа на јавни места и го оживуваа градот и го направија живописен“.
Сега таа вели дека е загрижена за нејзината 24-годишна ќерка која живее во свет кој сè повеќе ќе се дели на „климатизирани и неклиматизирани, преживливи и непреживливи. Кошмар е да се размислува за тоа“.
Извор: The Guardian