Пред еден месец МВР ја информираше јавноста дека дрогата во Македонија се меша со најразлични супстанци кои се животозагрозувачки. Според нив хероинот е измешан со кодеин и кофеин и парацетамол, но често пати и со бетон, со разни медикаменти и со отров за глувци. Кокаинот се меша со лидокаин, и со средства и препарати за животни, со мелење на неонки (стакла), со пудра, со мелени медикаменти (таблети), со аналгетици и друго.
Од МВР информираат и дека има и смртни случаи поради тоа што во дрогите има штетни супстанции со кои се мешаат.
Освен оваа информација не постои ниту една друга активност од државните органи насочени кон превенирање на смртните случаи како резултат од употребата на неквалитетни психоактивни супстанци. Сепак во светот , најблиску до нас во Словенија, постојат програми чија главна цел е токму тоа да се спречат смртните случaи и другите здравствени последици од употребата на психоактивни супстанции. Тоа се програмите за проверка односно анализа на психоактивните супстанци или попознати како Drug checking.
Овие програми се засновани на принципот на намалување на штети од употреба на дрогите и функционира на тој начин што лицето кое поседува психоактивна сусптанца доброволно и анонимно доставува примерок од нејзе во соодветна лабараторија која може да биде статична или мобилна – на пример за време на музичките фестивали или ноќните журки со цел да ја открие содржината на супстанцата односно кои видови на супстанци се содржани во истата. Проверката може да трае 15 минути кај мобилните програми каде се тестира со помош на реагенси па до неколку денови ако се испраќа примерокот на анализа во некоја од статичните лабаратории. Значи во тој временски период корисникот ја добива повратната информација за составот на неговата сусптанца но и дополнителна едукација за да ја намали изложеноста на ризик без осуда за одлуката да употребува дрога.
Искуството од развивање на овие програми покажа дека тие спасуваат човечки животи но и ги намалуваат здравствените ризици од употреба на психоактивни супстанци.
Во нашава земја организацијата ХОПС спроведе истражување чија главна цел беше да се утврди потребата од воведување на услуги за проверка/тестирање на психоактивните супстанци односно да се процени потребата од отворање на програма за проверка на дрогите – Drug checking програма во нашава земја .
Главни заклучоци од истражувањето се следниве:
Очигледно е дека трендовите на употреба на дроги во Македонија се менуваат. Ако порано заедно со канабисот една од најупотребуваната супстанца беше хероинот сега тоа е кокаинот а веднаш потоа следуваат МДМА ( екстази) и амфетамините. Освен овие супстанции кои подолго време се присутни кај нас, се почесто се среќаваат и нови психоактивни супстанции.
Недостатокот од постоење на програми за намалување на штети од употреба на синтетичките супстанци влијае на недоволната информираност за ризиците од нивна употреба. Па оттука значаен број на луѓе кои употребуваат супстанции се предозирале, а повеќе од половината (56%) биле сведоци на предозирање од психоакативни супстанци . Ризичното однесување се гледа и во податокот дека дури 47 % од учесниците во ова истражувањето воопшто не се сигурни за чистота на супстанцата која ја употребуваат додека 67% од испитаниците рекле дека земале сусптанца за која не биле сигурни што е односно за кој вид на психоактивна супстанца станува збор.
Согласно добиените одговори од ова истражување но и другите податоци со кои располага Министерството за внатрешни работи очигледно е дека за да се намали ризичното однесување и да се превенираат смртните случаи и другите здравствени последици од употребата на нелегалните психоактивни супстанции потребно е што побрзо да се отвори програма за проверка на психоактивните супстанци позната во светот како Drug checking програма. Според луѓето кои употребуваат психоактивни супстанци најдобро е овие програми да ги спроведуват здруженијата на граѓани кои веќе имаат програми за намалување на штети од употреба на дроги во соработка со Министерството за здравство.
Епа драги надлежни, во прв ред Владата, Министерството за здравство и Министерството за внатрешни работи, редно време е да ги создадете потребните законски услови за отварање на една ваква програма. Само тогаш може да зборувате дека се грижите за сите наши граѓани.
