Нови правила за поголема транспарентност кај моделите за вештачка интелигенција (ВИ) општа намена, како што се ChatGPT и Gemini, од денеска важат во целата Европска унија. Овие правила се дел од значајниот Закон за вештачка интелигенција усвоен минатата година, со цел регулирање на развојот и користењето на технологиите за ВИ.
Според новите правила, програмерите на ВИ модели мора да откриваат како нивните системи функционираат и кои податоци се користени за нивно обучување. За особено напредните модели, кои се сметаат за потенцијален ризик за јавноста, потребно е да се документираат и мерките за безбедност и заштита.
Моделите за ВИ општа намена се оние кои може да се користат за различни цели, како генерирање текст, анализа на јазик и пишување код. Новиот закон има и цел подобра заштита на авторските права – програмерите треба да пријават дали користеле автоматизирано собирање податоци од интернет-страници и како ја штитат интелектуалната сопственост, како и да обезбедат контакт точки за носителите на права.
Сепак, неколку здруженија кои ги застапуваат авторите, уметниците и издавачите го критикуваат законот дека не е доволно опфатен. Германската иницијатива Urheberrecht, која се бори за авторски права, во заедничка изјава посочува дека правилата остануваат неефикасни без обврска за именување на одредени сетови на податоци или домени што се користат за обука на моделите.
Иако поединци од денеска можат да поднесуваат тужби против давателите на ВИ услуги според новиот закон, Европскиот биро за вештачка интелигенција ќе започне со надзор од август 2026 година. Следење на моделите објавени пред 2 август 2025 ќе започне од август 2027 година.
За непочитување на правилата може да се изречат казни до 15 милиони евра или 3% од годишниот глобален приход на компанијата.
За полесна усогласеност, Европската комисија издаде и доброволни упатства и кодекс на однесување. Google, развивачот на моделот Gemini, најави дека ќе го потпише кодексот, иако изрази загриженост дека регулативата може да ја успори иновацијата во секторот.
Овие нови правила претставуваат важен чекор во регулирањето на вештачката интелигенција во Европа, со цел заштита на правата на корисниците, авторите и пошироката јавност во време на брз технолошки развој.
Извор: N1info.rs
