Администрацијата на американскиот претседател Доналд Трамп формално влезе во политички судир со Европската унија, претворајќи ги долгогодишните тензии околу слободата на говор, Украина и миграциите во официјална државна политика. Како што објави Axios, конфликтот ескалираше по казната од 140 милиони долари што ЕУ ја изрече за платформата X на Илон Маск, а кулминираше со новата американска Стратегија за национална безбедност, во која Европа се појавува како геополитички противник.
Казната за X ја запали искрата
Европската комисија ја казни платформата X поради измама на корисници, криење информации за рекламирање и блокирање пристап на истражувачи до јавни податоци. Маск реагираше бурно, обвинувајќи ја ЕУ за „бюрократска тиранија“ и задушување на слободниот говор, мобилизирајќи милиони следбеници и крајнодесничарски лидери под хаштагот #UkiniteEU.
Полскиот министер за надворешни работи Радослав Сикорски му возврати со остар сарказам: „Оди на Марс. Таму нема цензура на нацистички поздрави.“
Вашингтон жестоко се вклучи во расправата
Американскиот државен секретар Марко Рубио ја нарече казната „напад врз сите американски технолошки компании“, додека потпретседателот Џеј Ди Ванс ја опиша како резултат на неприфаќањето на X да се потчини на европската „цензура“. Сенаторот Тед Круз дури побара Трамп да воведе санкции кон ЕУ – чекор што вообичаено се користи против противници, не сојузници.
Новата стратегија на Трамп: Европа како ривал, не како партнер
Стратегијата за национална безбедност на САД ги обвинува европските институции за „регулаторно гушење“ и „поткопување на демократските процеси“. Во центарот на критиката се миграциите, за кои Белата куќа тврди дека европските елити ги поттикнале, а истовремено ги замолчуваат критичарите.
Трамп и Ванс одамна ги поддржуваат европските крајнодесничарски партии, вклучувајќи го германскиот AfD, создавајќи напнатост невидена со децении.
ЕУ со остар одговор: „Ова е политичка војна“
Претседателот на Европскиот совет, Антонио Коста, предупреди дека американското мешање во европскиот политички простор е „неприфатливо“. Поранешниот шеф на европската дипломатија, Жозеп Борел, беше уште поостар:
„Престанете да се преправате дека Трамп не ни е противник.“
Европскиот комесар за одбрана Андриус Кублиус оцени дека Вашингтон се плаши од обединета Европа и „игра геополитичка игра за да спречи создавање силна ЕУ“.
Москва воодушевена од новиот раскол
Кремљ отворено го поздрави продлабочувањето на трансатлантските пукнатини. Портпаролот Дмитриј Песков изјави дека случувањата се „во голема мера во согласност“ со рускиот поглед на Европа.
Лош момент за Европа: страв од наметнат мировен план за Украина
Судирот со САД доаѓа во период кога европските лидери се соочуваат со сериозен страв дека Трамп ќе притисне за мировен договор за Украина под услови што Европа не може да ги прифати. Состанокот во Лондон со украинскиот претседател Володимир Зеленски, на кој присуствуваа лидерите на Франција, Германија и Британија, беше обележан со длабока загриженост дека Европа ќе биде маргинализирана во одлучувањето за сопствената безбедност.
Со новата стратегија на Белата куќа, трансатлантските односи влегуваат во најголемата криза од крајот на Студената војна – во момент кога Европа најмалку може да си дозволи слабост или поделби.
