Многу железнички рути лансирани во последниве години го олеснуваат патувањето преку границите на европските земји. Но, ново објавениот предлог од тинк-тенк во Копенхаген има многу амбициозен план за железничките врски на континентот.
Планот на 21st Europe предвидува европска железничка мрежа за брзи возови која ќе функционира како метро или трамвајски систем. Името на проектот е Starline, и се очекува тој да ја преиначи „фрагментираната, неравномерна, често бавна“ железничка инфраструктура на континентот и ќе воведе ултрабрзи врски кои ќе конкурираат со авионскиот транспорт.
„Навистина интегрираната железничка мрежа веќе не е само прашање на удобност; таа е стратешка потреба за европската отпорност во 21-от век“, велат од 21st Europе.
„Дизајнирана како метро систем, [Starline] ја менува перцепцијата на Европјаните за својот континент – не како збир на далечни главни градови, туку како единствена, брзо движечка мрежа каде секоја врска, било за луѓе или стоки, е во лесен пристап.“
21st Europe има за цел да ја пушти мрежата во употреба до 2040 година – но колку е реалистична нивната визија?
Изградба на европски метро систем
Нема сомнение дека европскиот железнички систем ќе биде многу популарен меѓу патниците.
„Од златното доба на ноќните возови до денешните 400,000+ корисници на Interrail годишно, желбата за отворено, пристапно патување е јасна“, велат од тинк-тенк. „Сепак, и покрај јавната побарувачка, патувањата преку граници остануваат фрагментирани, бавни и скапи.“
Веќе се работи на Трансевропската транспортна мрежа (TEN-T), иницијатива на Европската Унија која има за цел да ја унифицира инфраструктурата низ континентот.
Новиот систем ќе биде 30 отсто побрз од патниот и постојниот железнички транспорт, со возови кои ќе патуваат со брзина од 300-400 км/ч.
Но, 21st Europe вели дека недостигаат „амбиции и дизајн“, не само во патничкото искуство „каде што сложеното продавање билети, несоодветните услуги и застарените станици ја прават железницата да изгледа фрагментирано“, туку и во „пропуштената можност да се направи железницата дефинирачка карактеристика за самата Европа“. Групата гледа на единствениот дизајн како клучен за прекуграничната мрежа.
„Станиците се чувствуваат дисконектирани, возовите се драстично различни во дизајнот, а патувањето ретко се смета за дел од искуството“, велат тие за моменталниот систем.
„Други видови транспорт, од јапонските брзи возови до скандинавските аеродроми, покажале дека мобилноста може да биде и функционална.“
Возовите Starline ќе ги поврзат Хелсинки со Берлин за 5 часа
Железничката мрежа Starline од 21st Europe, која ќе има вкупна должина од 22,000 километри, има за цел да поврзе 39 дестинации во европските земји – со линии што ќе достигнат и до Велика Британија, Турција и Украина. Новиот систем ќе биде 30 отсто побрз од патниот и постојниот железнички транспорт, со возови кои ќе патуваат со брзина од 300-400 км/ч.
Тоа значи дека патниците ќе можат да стигнат од Хелсинки до Берлин за само 5 часа, наместо за целиот ден што е потребно сега. Возовите нема да бидат поделени по класи, туку по простори за различни потреби, како што се тивки зони за работа и простори прилагодени за семејства.
„Киев до Берлин, што историски било ноќно патување, станува предвидлив и беспрекорен транспорт“, велат од тинк-тенкот. „Милан до Минхен, бавен и завоен пат денес, се трансформира во високо-фреквентна врска помеѓу главните економски центри.“
Возовите Starline ќе бидат лесно препознатливи темно сини. Возовите нема да бидат поделени по класи, туку по простори за различни потреби, како што се тивки зони за работа и простори прилагодени за семејства. Возовите ќе пристигнуваат на нови станици изградени непосредно надвор од главните градови, со врски до постоечките урбани транспортни системи.
21st Europe ги гледа овие станици како културни хабови кои ќе имаат ресторани, шопинг, добро дизајнирани чекачници, како и концертни хали, музеи, спортски објекти и простор за настани.
„Најдобра шанса за Европа да ги постигне целите за нулта емисии до 2050 година“
21st Europe го гледа проектот Starline и како еколошки проект. Транспортот е еден од најголемите климатски предизвици за Европа. Во 2022 година, овој сектор придонел со околу 29 проценти од вкупните емисии на стакленички гасови на ЕУ, според Европската агенција за животна средина.
Кратки летови продолжуваат да бидат најчестиот начин на транспорт за милиони, иако високо брзиот железнички транспорт емитира до 90 проценти помалку CO2 по патување.
Земји како Франција и Австрија веќе започнале да ограничуваат кратки летови каде што постојат железнички алтернативи, но вистинскиот ефект „бара континентален пристап“.
„Одлуката за премин кон високо брз железнички систем би можела да биде најдобрата шанса за Европа да ги постигне целите за нулта емисии до 2050 година, додека осигурува дека мобилноста останува и брза и еколошка.“
Јавен финансиран франшизен модел
Па како ќе се реализира Starline? 21st Europe предлага „централна координација за возови, патничко искуство и технологија, додека дозволува националните железнички оператори да управуваат со рутите под франшизен модел.“
Системот ќе биде финансиран од јавни средства и ќе се управува од овластени национални железнички компании, велат од тинк-тенкот, додека ќе биде под надзор на нова Европска железничка власт (ERA) – тело во рамките на ЕУ кое ќе биде одговорно за осигурување на координацијата, интероперабилноста и долгосрочниот развој на системот.
Групата ја гледа единствениот дизајн како клучен за прекуграничната мрежа.
„За да функционира како европски систем, Starline ќе бара хармонизирани работнички договори, технички стандарди и безбедносни регулативи“, велат тие.
„Ова значи дека операторите на возови, екипите за одржување и персоналот на станиците ќе бидат обучени под заедничка европска рамка, осигурувајќи оперативна доследност без разлика каде работат.“
Овој проект е високо амбициозен, но веруваат дека може да стане реалност до 2040 година.
„Сега започнуваме со изградба на мрежата за да поттикнеме вистински промени, собирајќи законодавци, дизајнери и индустриски лидери за да ја претвориме визијата во акција“, велат тие.
