Во новиот меморандум, Комесарот за човекови права на Советот на Европа, Мајкл О’Флахерти, изрази загриженост поради ризиците од животната средина што несразмерно влијаат врз Ромите, вклучувајќи загадување на воздухот и отпадот, недостаток на санитарни услови и исклучување од јавни услуги.
Во однос на пошироките еколошки прашања, О’Флахерти посочи дека лошата имплементација на законите негативно влијае врз здравјето и човековите права, со градови како Скопје, Битола и Тетово меѓу најзагадените во Европа. Исто така, предупреди на притисоци врз новинари и активисти.
Комесарот го објави меморандумот по посетата на Северна Македонија во април, каде ја препозна политичката волја и значајните напори на земјата за решавање на предизвиците на Ромската заедница.
Сепак, тој забележа јаз помеѓу политичкиот план и неговата реализација, истакнувајќи дека Ромите и понатаму се соочуваат со дискриминација, сиромаштија и социјална исклученост. Владата ветила дека ќе ги разгледа неговите препораки.
О’Флахерти посебно го истакна ризикот што Ромите го трпат од загадување на воздухот и отпадот, како и од недостиг на санитарни услуги и исклучување од јавните системи.
Тој нагласи дека Ромските населби живеат во несоодветни услови, често во нелегални населби каде има влага, нема пристап до санитарии, канализација и чиста вода.
Меморандумот посочува дека воздухот во ромските населби е полош, особено во Општина Шуто Оризари, каде нема мерни станици за квалитет на воздухот, и каде Ромите горат дрво, пластика и отпад за греење, што го зголемува ризикот од респираторни болести.
Понатаму, одделни ромски населби се исклучени од собирање отпад, што дополнително ја загрозува нивната здравствена состојба.
Комесарот ја поздрави иницијативата за поставување соларни панели во локален градинка во Шуто Оризари и зголемувањето на бројот на паркови. Исто така, посочи на социјалното претпријатие кое го признава и поддржува неформалното рециклирање отпад, обезбедувајќи формална вработеност и електрични трицикли.
Тој препорача властите да дизајнираат и применуваат мерки за зачувување на правото на здрава животна средина, вклучувајќи пристап до адекватно домување и јавни услуги како чиста вода, санитарии и отстранување на отпадот.
Комесарот ја потенцираше потребата од подобрување на управувањето со отпадот и справување со нелегалните депонии, кои посебно ги погодуваат ранливите заедници, вклучително и Ромите.
Тој истакна дека иако проблемите со животната средина не може да се решат брзо, Северна Македонија покажала напори, како зголемување на бројот на електрични автобуси, намалување на даноци за електрични возила, транзиција кон гас и фазно укинување на јагленот, како и проекти за справување со токсични места и нелегални депонии.
Достапноста до правда во случаи на прекршување на човековите права поврзани со животната средина, вклучувајќи правото на здрава средина, е сè уште ограничена.
Лицата поддржани од невладини организации не успеале да добијат правда во повеќе судски процеси поврзани со загадување на воздух, управување со отпад и загадување на вода, бидејќи судовите тврделе дека немаат надлежност.
Понатаму, постојат случаи каде што судовите неправилно ги толкуваат меѓународните конвенции и закони.
Иако активистите генерално се слободни да работат, се забележува зголемување на злоупотреба на судски постапки со цел запирање на новинари и активисти, познати како SLAPP.
Еден пример е новинарската НВО „Истражувачка лабораторија Македонија“ која е осудена да плати големи судски трошоци во контекст на тужба за клевета за документарецот „Заговор против воздухот“. Исто така, закани и кампањи за дискредитација преку интернет се користат за запирање на активистите, стои во меморандумот на Советот на Европа.
Извор: balkangreenenergynews
