Потоплите мориња можеби звучат привлечно за летно пливање, но неодамнешниот морски топлотен бран во Медитеранот беше толку силен што научниците стравуваат од катастрофални последици за морскиот екосистем, пишува Индекс.хр.
Температурата на површината на морето кон крајот на јуни и почетокот на јули редовно надминуваше 30 степени Целзиусови по должината на брегот на Мајорка и во други области, што е за шест до седум степени над вообичаениот просек.
Тоа е веројатно потопло од базенот во вашиот локален спортски центар, пишува Би-Би-Си.
Најекстремниот морски топлотен бран во западниот Медитеран
Според достапните податоци, ова е најекстремниот морски топлотен бран во западниот Медитеран досега регистриран за овој период од годината, кој со недели зафати големи делови од морето.
Иако површината на морето сега малку се лади, бројни видови имаат тешкотии да издржат таква долготрајна и интензивна топлина, што би можело да има последици и за популациите на риби.
За споредба, повеќето базени во рекреативните центри се загреваат на околу 28 степени, додека олимписките базени се малку поладни, помеѓу 25 и 28 степени. Детските базени се уште потопли, со препорачани температури од 29 до 31 или дури и од 30 до 32 степени за бебиња.
Ширење на штетни бактерии и алги
Сепак, овие температури кријат и опасности. Во потоплата морска вода, која, за разлика од базените, не се дезинфицира со хемикалии, штетните бактерии и алги се шират многу полесно.
Иако температурите од 30 степени и погоре не се новина во Медитеранот на крајот на летото, тие се исклучително ретки во јуни, според податоците од европската служба Коперник, Меркатор Оушн Интернешнл и мерењата во шпанските пристаништа.
„Она што е различно оваа година е тоа што температурите на морето од 30 степени стигнаа многу порано, што значи дека можеме да очекуваме подолго и поинтензивно лето“, вели Марта Маркос, вонреден професор на Универзитетот на Балеарските Острови во Шпанија.
„Пораснав тука и сме навикнати на топлотни бранови, но овие настани стануваат сè почести и посилни.“
„Сите сме исклучително изненадени од обемот на овој морски топлотен бран“, додаде Аида Алвера-Аскарате, океанограф на Универзитетот во Лиг во Белгија.
„Тоа многу нè загрижува и се плашам дека во иднина ќе доживуваме вакви ситуации сè почесто и почесто.“
Бројот на денови со екстремно топла морска површина се зголемил трипати во последните 80 години
Морските топлотни бранови стануваат сè поизразени и подолготрајни бидејќи човештвото продолжува да испушта стакленички гасови што ја загреваат планетата, главно со согорување на јаглен, нафта и гас.
Според истражување објавено оваа година, бројот на денови со екстремно топли морски површини се зголемил трипати во текот на изминатите 80 години.
„Глобалното затоплување е главната причина за морските топлотни бранови. Всушност, тоа е пренос на топлина од атмосферата во океанот. Многу едноставно“, истакна Маркос.
Средоземното Море е особено ранливо бидејќи е како када, како што велат научниците, опкружено со копно, а не со отворен океан. Затоа водата потешко излегува и се загрева побрзо кога воздухот е топол, небото е ведро, а ветровите се слаби, исто како што се случи во јуни.
„Медитеранот е вистинско жариште на климатските промени“, вели Карина фон Шукман од „Меркатор Оушн Интернешнл“, непрофитна научна организација.
Топлината достигна врв кон крајот на јуни и почетокот на јули, по што посилните ветрови дозволија постудените длабоки слоеви да се измешаат со топлата површина и донекаде ги намалија температурите. Сепак, морето е сè уште потопло од просекот и може да има последици за морскиот свет за кои сè уште не знаеме.
За повеќето организми постои температурна граница над која тие не можат да преживеат, иако таа значително варира помеѓу видовите и единките.
Сепак, морските организми можат да страдаат и од продолжено изложување на топлина во текот на летото, што ги осиромашува нивните енергетски резерви до тој степен што повеќе не можат да преживеат.
„Морските топлински бранови стануваат сè почести и пораспространети“
„Се сеќавам пред четири години нуркавме во септември и пронајдовме скелети од многу, многу популации“, вели Ема Себријан, еколог во Центарот за напредни студии во Бланес, Шпанија.
Ливадите со алги и позидонија во Медитеранот се како подводни шуми: дом на стотици видови, а во исто време складираат јаглерод диоксид што ја затоплува планетата.
„Некои видови добро се адаптирале на типично топлиот Медитеран, но честопати не можат да издржат такви екстремни услови на морски топлотни бранови, кои стануваат сè почести и пораспространети“, предупреди д-р Себријан.
Топлината може да предизвика и таканаречени сублетални ефекти, феномени кога организмите преминуваат во состојба на преживување и престануваат да се размножуваат.
„Ако почнеме да гледаме посериозни последици врз животната средина, речиси сигурно ќе има и човечки последици, на пример преку намален риболов“, предупреди Ден Смајл, виш истражувач во Здружението за морска биологија во Плимут.
„Ова е навистина алармантно“
„Ќе мора да почекаме и да видиме, но со оглед на тоа колку се високи температурите веќе на почетокот на летото, тоа е навистина алармантно. Брзото затоплување на Медитеранот е канаринецот во рудникот за јаглен за климатските промени и морскиот екосистем“, вели Смајл.
Претерано топлите мориња можат дополнително да ги интензивираат екстремните временски појави. Повисоките температури значат поголемо испарување, што ја зголемува количината на влага во атмосферата и може да придонесе за обилни врнежи од дожд. Доколку условите се поволни, ова би можело да доведе до катастрофални поплави, како оние во Либија во 2023 година и Валенсија во 2024 година.
Покрај тоа, потоплите мориња го намалуваат ефектот на ладење што морските ветрови вообичаено го предизвикуваат кај крајбрежните популации.
„Ако дојде уште еден топлотен бран подоцна во текот на летото, сигурен сум дека ќе биде ужасен“, заклучи Маркос.
