Историјата на винил индустријата е долг и интересен пат, исполнет со многу промени и иновации. Винилот, како медиум за пренос на звук, има свои корени во почетокот на 20-тиот век и продолжува да има значајна улога во музичката индустрија и денес.
Првиот масовно произведуван винил за музика бил изработен од материјал наречен латекс. Овој материјал беше понуден како замена за претходните материјали, восокот. Во 1931 година, Американската компанија RCA го патентирала првиот 78 RPM винил диск, кој имал капацитет да чува музика за околу 3 минути по страна.
Златните години на винилот (1950-1980)
Во 1950-те, технологијата на винилни плочи продолжила да се развива, а 33 1/3 RPM (револуционерен долгоиграчен винил, LP) и 45 RPM (популарни синглови) плочи стануваат индустриски стандарди. Винилот стана најпопуларен формат за музика, и компаниите почнаа масовно да произведуваат плочи. Во ова време, винилот беше симбол на музичката култура, а музиката станала многу популарна преку радиото и плочите.
Проблеми и конкуренција со новите технологии (1990-2000)
Со појавата на дигиталната музика во 1990-те години, винилот почна да ја губи својата популарност. CD-ата и касетите го презедоа приматот, бидејќи беа поудобни, поевтини и лесни за репродукција. Индустријата на винил почна да се намалува, а многу фабрики за производство на винил плочи затворија. Во овие години, винилот станал нишен продукт, популарен кај љубителите на музиката, но со мал пазар.
Винил индустријата денес продолжува да расте и да се развива, иако е многу поинаква од своите златни години. Неговото обновено присуство е во голема мера резултат на неговата способност да понуди нешто што недостига во дигиталниот свет: физичко искуство и вистинска вредност за колекционерите и љубителите на музиката. Оваа индустрија се развива во правец на поддршка на независни артисти и малите издавачки куќи, и се очекува дека ќе продолжи да биде важен дел од музичката сцена и во иднина.
Ренесанса на винилот
Винил индустријата денес доживува интересен враќање на сцената, со значителен пораст на популарноста во последните неколку години, што ја прави еден од најбрзо растечките сегменти на музичката индустрија. За разлика од времето кога винилот беше на работ на исчезнување, денес тој е повеќе од само формат за слушање музика — тој е културен феномен и важен дел од музичката и уметничката сцена. Еве некои клучни аспекти на винил индустријата денес.
Според податоците, продажбата на винилни плочи продолжува да расте, а бројот на изданија и фабрики за пресување винил е значително зголемен. Прогнозите велат дека овој тренд ќе продолжи да расте, иако дигиталното стримување ја задржува својата доминација. Винилот се гледа како луксузен и физички доживување на музиката, што го прави привлечно за многу нови генерации кои ги ценат физичките медиуми.
Винилот како колекционерски предмет
Сегашната популарност на винилот не е само поради неговиот звук, туку и поради неговата естетика. Плочите се обично вклучени во големи, уметнички дизајнирани омоти, што ги прави привлекателни за колекционери. Секој винил е единствен, а многу изданија се ограничени или специјални изданија, што ги прави привлекателни за љубителите на музиката кои сакаат да ја имаат физичката верзија на своите омилени албуми.
Слушање на винил како искуство
Една од главните привлекувачки фактори за винилот е тоа што нуди „физичко“ искуство на слушањето музика. Процесот на преслушување винил е поинаков од стримувањето — потребно е да се сврти плочата, да се постави на грамофонот и да се обрне внимание на секој детал. Многумина љубители на музиката сметаат дека винилот има уникатен звук, кој е пополн и богат, дури и ако технологијата денес нуди многу поквалитетни дигитални формати.
Винилот и независните артисти
Винил индустријата денес е многу насочена кон независни артисти, со малите издавачки куќи и DIY (do-it-yourself) уметниците кои создаваат нови изданија на винил. Тоа не само што ги задоволува љубителите на винил, туку и помага на артистите да создадат уникатни и физички изданија што се разликуваат од дигиталните записи. Новите технологии и фабрики за пресување винил овозможуваат малите издавачи да печатат ограничени серии винилни плочи, што им дава можност да достигнат нови фан бази.
Културна вредност на винилот
Винилот не е само формат за слушање музика, туку има и културна вредност. Многу љубители на винилот го гледаат како симбол на противење на масовната дигитализација и еднаквост во музиката. Тој е начин да се поврземе со музиката на подлабок начин, со фокус на звукот, дизајнот и целокупното искуство.
Индустријата за производство на винил
Поради порастот на побарувачката, производството на винил е во целосен развој. Фабриките за пресување винил работат на максимални капацитети, а нови фабрики се отвораат, особено во Европа и САД. Исто така, се користат нови технологији за подобрување на квалитетот на плочите, како и за намалување на штетата на животната средина, со помалку пластика во процесот на производство.
Балканскиот пазар на винил
На Балканот, винилот започна да добива на популарност, а некои нови фабрики за пресување винил, како што е примерот со RAKAMAKAFON во Бугарија, започнуваат да ги поддржуваат независните артисти и мали издавачки куќи. Балканските уметници сега имаат можност да произведуваат и дистрибуираат своја музика на винил, што претставува значајна можност за развој на локалната музичка сцена.
Илја Григоров е независен хип-хоп артист од Бугарија, креативен директор и основач на фабриката за винилни пресови РАКАМАКАФОН. Како што страста за музиката расте со годините, Илија и двајца од неговите блиски пријатели одлучија да се впуштат во дивото патување на создавање хаб за винилната култура во Бугарија, каде што сите балкански артисти кои произведуваат помали единици винил ќе бидат третирани со заслужено внимание. Rakamakafon Ltd. ќе обезбеди висококвалитетни винили за сите европски земји, но со приоритет за балканските земји и помалите артисти и издавачи, кои ќе ги добијат своите пакети навреме. Илија беше гостина на годинештото издание на ПИН конференцијата која викендовсе одржа во МКЦ.
Во интервјуто за Трн Илија зборува за продукцијата на музика, физичкиот процес, мисијата на брендовите и механиката на сето тоа,, за ренесенсата и иднината на винилот.
Tрн: Колку време работите во оваа фабрика за винил и како беше патувањето до сега?
Илја: Сè уште го градиме и наскоро ќе ги пренесеме машините за пресување винил. Се надеваме ќе стартуваме кон крајот на јануари. Патувањето до сега беше страшно и убаво, и многу, многу тешко.
Tрн: Работите ли со независни артисти, компании или само со големи производители?
Илја: Се фокусираме главно на независни артисти и издавачи. Ова е наш приоритет.
Tрн: Како го гледате иднината на винилот во сè повеќе дигитализираната музичка сцена и зголеменото барање за винилни плочи во последните години?
Илја: Иднината на винилот всушност е многу светла бидејќи многу слушатели на музика се повеќе фокусирани кога слушаат винил и имаат физичко искуство со него. Не сакам да кажам дека дигиталното слушање на музика е лошо, само е повеќе хаотично. Бидејќи сме бомбардирани со информации во дигиталниот простор, преминувањето на физички плочи е само логично.
Tрн: Што мислите дека ја покренува популарноста на винилот, особено во дигиталната ера?
Илја: Луѓето се чувствуваат посебно, значајно и поблиску до артистот кога купуваат физички копии. Дигиталното е добро, но не му дава доволно на артистот, а винилната култура е токму за поддршка на вашата омилена музика. Случајно или не, винилот е исто така најголемиот и најличниот сувенир што можете да го добиете од еден артист.
Tрн: Постојат ли нови трендови во продукцијата на винил што ги следите?
Илја: Квалитетот секогаш е најважен. Исто така, во продукцијата на винил не постојат многу „трендови“ во вистинскиот смисол на зборот. Се прават тестирања и експерименти со целосно нефлексибилни материјали за производство на винил, но има долг пат до вистински да ги доживееме.
Tрн: Што се најчестите предизвици со кои се соочувате во продукцијата на винил и како ги надминувате?
Илја: Технички и инженерски проблеми при производството на винил. Некогаш комуникацијата ќе биде тешка. Но, ние сме подготвени за сите проблеми што ќе дојдат.
Tрн: Кои се вашите цели за иднината на фабриката за винил и како планирате да го развивате или проширувате вашиот бизнис?
Илја: Нашата цел е да го затвориме процесот во 360 степени. Во иднина, сакаме да имаме опрема за мастеринг, галванизација и печатница. Ова ќе го осигури нашиот долг животен век и ќе помогне во развојот на винилната култура на Балканот.
Tрн: Како ја гледате индустријата за винил во следните 5 до 10 години?
Илја: Секогаш е коцкање, ништо не е 100% сигурно. Сè што знаеме е дека сакаме да ја поминеме винилната култура напред и да направиме можно за повеќе и повеќе независни артисти да добијат свои квалитетни изданија на време. Тоа е работата. И ќе бидеме горди да ја правиме тоа во следните 50 години.
Современи трендови и иднина на винилот
Денес, винилот не само што е дел од музичката индустрија, туку и дел од културниот и визуелниот израз. Многу млади луѓе и нови артисти се привлекуваат од уникатниот звук на винилот и неговата визуелна страна (обвивката, дизајн на плочата и постапките на печатење).
Винил индустријата сега продолжува да расте, иако денес е сосема поинаква од своето златно време. Со нови технологии, како што се дигиталните мастеринг услуги и подобрени процеси на печатење и пресување, индустријата продолжува да се адаптира и да привлекува нови генерации слушатели.
