Полскиот премиер Доналд Туск побара појаснување за авторството на контроверзниот мировен план од 28 точки, кој произлегол од тајна средба меѓу американски претставници и санкциониран руски официјален претставник, одржана минатиот месец во Мајами. Како што Западот се подготвува да го разгледа предлогот, нејаснотиите за неговото потекло создаваат се поголема загриженост меѓу сојузниците.
Туск: Мора да знаеме кој стои зад планот
Туск ја истакна важноста од транспарентност пред да се преземат следните чекори.
„Заедно со лидерите на Европа, Канада и Јапонија, ја изразивме подготвеноста да работиме на планот од 28 точки и покрај одредени резерви. Но, пред да почнеме, добро би било со сигурност да знаеме кој е авторот на планот и каде е создаден“, порача Туск.
Тајната средба и протекувањето на документот
Расправата ескалираше откако планот оваа недела се појави во медиумите, изненадувајќи ги американските и европските официјални лица.
Според наводите, администрацијата на Трамп издала специјално одобрување за влез во САД на Кирил Дмитриев, сојузник на Путин кој е на санкциската листа. Извори велат дека се сретнал со бизнисменот и пратеник Стив Виткоф и Џаред Кушнер, зетот на Трамп, а токму таа средба резултирала со спорниот документ.
Еден американски функционер изјавил дека „немало никаква координација“ и дека дури ни државниот секретар Марко Рубио не го видел планот. Друг официјален извор додал дека документот содржи материјал што Рубио претходно го одбил. Претседателот Трамп му порачал на украинскиот претседател дека планот „ќе мора да го одобри“ и му поставил рок до 27 ноември.
Контрадикторни тврдења од Вашингтон
Во Вашингтон владее целосна конфузија за тоа дали станува збор за американски предлог или руски документ што само бил проследен.
Републиканскиот сенатор Мајк Раундс изјави дека Рубио ги известил сенаторите дека тоа не е американски план. „Многу јасно ни стави до знаење дека сме приматели на предлог што е доставен до еден наш претставник. Не е наша препорака, не е наш план“, рече Раундс, додавајќи дека документот „делува како првично да бил напишан на руски“.
Сличен став има и независниот сенатор Ангус Кинг, кој пренел дека Рубио го опишал планот како „список на желби на Русите“.
Но портпаролот на Стејт департментот, Томи Пигот, изнесе сосема поинаква приказна: „Секретарот Рубио беше тесно вклучен во целиот процес на развој на планот за завршување на војната во Украина. Секоја најава за спротивното е целосна лага“.
На крајот Рубио изјави: „Планот се базира на придонес од руската страна. Но се базира и на претходните и тековни придонеси од Украина“.
Украинската улога и острите критики
Во приказната е вклучена и Украина. Два извори потврдија дека Рустем Умеров, секретар на Советот за национална безбедност на Украина, се сретнал со Виткоф во Мајами минатата недела.
Умеров рекол дека неговата улога била „техничка“ и дека не разговарал за суштината на планот со американските претставници. Републиканскиот сенатор Роџер Викер жестоко го критикуваше планот:
„Овој таканаречен ‘мировен план’ има сериозни проблеми. Многу сум скептичен дека може да донесе мир. Украина не смее да биде присилена да се откаже од своите територии во корист на еден од најозлогласените воени злосторници во светот — Владимир Путин“, заклучи Викер.
