Повеќе од еден век таа уживаше во омилената храна, римска салата и плодови од кактус, привлекувајќи генерации посетители со својата тивка и нежна природа.
Желката била родена во своето природно живеалиште на Галапагос и во Сан Диего пристигнала од Зоолошката градина во Бронкс, најверојатно во 1928 или 1931 година, како дел од првата група галапагоски желки што биле префрлени во САД.
Грама беше сведок на два светски вооружени конфликти и живееше во време на 20 американски претседатели, станувајќи симбол на упорноста и долговечноста во свет кој брзо се менува. Нејзините негуватели со години ѝ го даваа прекарот „Кралица на зоолошката градина“, истакнувајќи ја нејзината уникатна појава и влијание.
Зоолошката градина соопшти дека во последниот период Грама страдала од тешки коскени нарушувања поврзани со длабока старост, кои брзо напредувале, поради што била донесена хумана одлука за еутаназија.
На социјалните мрежи илјадници посетители споделија сеќавања за првата средба со желката во детството и за моментите кога, години подоцна, им ја покажале на своите деца. Меѓу нив е и 69-годишната Кристина Парк, која се присетува дека на три или четири години дури се качила да ја јава една од желките, практика што одамна е забранета, но која ја инспирирала да изучува зачувување на овие животни.
Галапагоските желки во дивина живеат над 100 години, а во заробеништво можат да достигнат речиси двојно повеќе. Најстарата позната галапагоска желка, Хариет, живеела до 175 години во Австралиската зоолошка градина.
Овие желки опфаќаат 15 подвидови, од кои три се исчезнати, а останатите се категоризирани како ранливи или критично загрозени, според Меѓународната унија за заштита на природата. Во последните децении се спроведуваат засилени програми за оплеменување, со повеќе од 10.000 млади желки ослободени во природата од 1965 година наваму, а некои подвидови се спасени од исчезнување.
Во последните години има и нови радосни вести: во април во Зоолошката градина во Филаделфија се изведоа четири галапагоски желчиња од родители стари речиси 100 години, додека во јуни желката Голијат од Зоо Мајами стана татко за првпат, на 135-годишна возраст.
Со смртта на Грама, Зоолошката градина во Сан Диего изгуби една од своите најиконични жители, но нејзината долга животна приказна останува инспирација за напорите за заштита на овие древни и величествени суштества.
Извор: The Guardian
