Пазарот на труд денес изгледа како лавиринт без излез. Аплицирањето за работа се претвори во маратон низ дигитални портали, автоматски одговори и тишина од другата страна. Но, како да тоа не беше доволно, сега се појави нов слој на отуѓување: интервјуата водени од вештачка интелигенција.
Наместо да седнaт пред човек кој барем ќе кимне со глава или ќе се насмевне, сè почесто кандидатите се соочуваат со дигитални лица, синтетички гласови и однапред програмирани прашања. „Кажи ми за себе“, „Која е твојата најголема слабост“ – прашања што звучат познато, но кога ги поставува алгоритам, добиваат студен и неискрен тон.
Многу луѓе веќе одбиваат да аплицираат за работни места каде што првиот контакт е со софтвер. Не станува збор само за технолошка новина, туку за чувство на понижување. Да се обидеш да оставиш впечаток пред нешто што не чувствува, не проценува и не разбира контекст – за многумина тоа е чекор предалеку.
Од друга страна, компаниите се соочуваат со огромен број апликации, особено за почетни позиции. За нив, автоматизацијата е решение. Вештачката интелигенција може да прегледа илјадници биографии, да постави стандардизирани прашања и да ги класифицира кандидатите според однапред дефинирани критериуми. За човечките ресурси, тоа значи помалку административна работа и повеќе време за „вистинскиот“ дел од процесот – финалниот избор.
Но, тука се поставува прашањето: дали навистина добиваме подобри кандидати преку алгоритми? Или само ги елиминираме оние кои не се доволно технолошки прилагодени, но можеби се совршени за работата? Кога интервјуто станува механичко, се губи човечкиот фактор – способноста да се препознае потенцијал, да се почувствува карактер, да се процени мотивација.
Проблемот не е само во технологијата, туку во начинот на кој таа се користи. Наместо да биде алатка што го олеснува процесот, таа станува филтер што го отежнува. Наместо да создава простор за повеќе човечка интеракција, таа ја заменува. И во тој процес, многу луѓе се чувствуваат изгубени, игнорирани и недоволно вреднувани.
Пазарот на труд не треба да биде тест на издржливост пред машини. Треба да биде простор каде што луѓето се проценуваат како целини – со своите искуства, емоции, амбиции и вредности. Вештачката интелигенција може да помогне, но не смее да одлучува сама. И најмалку – не смее да го замени разговорот меѓу две човечки суштества.
Во време кога технологијата напредува со невидена брзина, потребно е да се запрашаме: дали напредокот служи на човекот, или човекот се прилагодува на машината? Одговорот на тоа прашање ќе го одреди не само иднината на вработувањето, туку и иднината на човечката комуникација.
