САД изведоа воздушни напади врз три клучни нуклеарни постројки во Иран, објави поранешниот претседател Доналд Трамп преку својот профил на Truth Social, додека конфликтот меѓу Иран и Израел влегува во втората недела.
Трамп тврди дека локациите Фордо, Исфахан и Натанс биле „целосно и тотално уништени“. Меѓутоа, иранските власти ја минимизираат штетата, а еден пратеник оцени дека нападот бил „површински“ и дека Фордо не е сериозно оштетен.
Натанс
Натанс, најголемото постројување за обогатување ураниум во Иран, се наоѓа околу 250 километри јужно од Техеран. Оваа локација се користи за развој и производство на центрифуги – клучни уреди за обогатување ураниум до ниво што може да се користи како нуклеарно гориво.
Комплексот, според невладината организација Nuclear Threat Initiative (NTI), содржи шест објекти над земја и три подземни структури кои може да сместат до 50.000 центрифуги.
Претходните напади ја уништија надземната фабрика за обогатување гориво, а исто така доведоа до прекин на електричната енергија на подземните делови каде се сместени центрифугите. Како што изјавиле американски официјални лица за CNN, токму прекинот на напојувањето е најефикасен начин за влијание врз опремата.
Според Меѓународната агенција за атомска енергија (IAEA), Иран ја обогатувал ураниумот во Натанс до 60%, додека за оружје е потребно обогатување до 90%.
Фордо
Ова постројување е длабоко закопано во планина, близу светиот град Ком, на околу 30 километри од него. Главните хали се сместени 80-90 метри под земја, што ги прави речиси недостижни за воздушни напади.
Израелските и американските власти поседуваат специјални бомби кои можат да продрат толку длабоко, но аналитичарите предупредуваат дека дури ни тие не се секогаш доволни.
Жителите на градот Ком и околината, според CNN, не почувствувале напади и изјавиле дека не биле предупредени, бидејќи во Иран нема систем за алармирање при воздушни напади.
Според податоците од Институтот за наука и меѓународна безбедност (ISIS), Иран може да произведе 233 килограми ураниум со воен квалитет во постројката Фордо за три недели, што е доволно за девет нуклеарни бомби.
Меѓународната агенција за атомска енергија известува дека во Фордо во моментов има околу 2.700 центрифуги.
Исфахан
Исфахан се наоѓа во централниот дел на Иран и претставува најголем научно-истражувачки комплекс во земјата. Изграден е со поддршка од Кина и е отворен во 1984 година. Во комплексот работат околу 3.000 научници.
Според NTI, оваа локација е клучна точка на иранскиот нуклеарен програм и содржи три мали кинески истражувачки реактори, постројка за конверзија на материјали, фабрика за производство нуклеарно гориво, постројка за обложување гориво со циркониум и други лаборатории.
Иако претседателот Трамп тврди дека нападите биле уништувачки, информации од ирански извори и сателитски снимки покажуваат дека штетата може да биде ограничена, особено во подземните структури. Сепак, овие акции ја потенцираат напнатоста во регионот и ја ставаат во фокус способноста на САД да погодат длабоко закопани објекти поврзани со иранскиот нуклеарен програм.
