Нордиски топлотен бран: Климатската криза ги погоди и најстудените земји

Историски студените земји Норвешка, Шведска и Финска ова лето беа погодени од невидена жештина, што научниците ја опишуваат како „супермоќна“ од климатската криза. Јулската жега донесе рекорди и сериозни последици по здравјето, природата и економијата.

Во Финска беа измерени 22 последователни дена со температури над 30°C, додека Шведска забележа 10 „тропски ноќи“ по ред, кога температурата не падна под 20°C. Научниците од соработката World Weather Attribution (WWA) тврдат дека глобалното затоплување, предизвикано од согорувањето на фосилни горива, ја направило оваа жештина најмалку 10 пати поверојатна и за 2°C потопла од природното ниво. Некои модели покажуваат дека ваков настан би бил невозможен без човеково влијание врз климата.

Последици по здравјето и природата

Болниците низ регионот беа преполни, а дел од нив мораа да откажат планирани операции. Загинаа најмалку 60 луѓе од давење, како резултат на зголеменото капење на отворено, додека во езерата и морските крајбрежја се развија токсични алги.

Пожари зафатија стотици шумски предели, а луѓе колабираа за време на летните настани. Се стравува дека смртниот биланс ќе биде сличен на оној во 2018 година, кога жештината предизвика 750 предвремени смртни случаи во Шведска.

Животинскиот свет исто така претрпе удари. Во Скандинавија, северните елени (рените) умираа или бараа засолниште во населени места. Возачите беа предупредени дека животните често се засолнуваат во тунели за да се оладат. Ова директно го загрозува традиционалниот начин на живот на домородните Саами, кои со векови ги одгледуваат овие животни.

Научни предупредувања

„Дури и релативно студените скандинавски земји денес се соочуваат со опасни топлотни бранови при сегашното глобално затоплување од 1,3°C – нема земја безбедна од климатските промени,“ изјави проф. Фридерике Ото од Империјал колеџ во Лондон. Таа предупреди дека согорувањето на нафтата, гасот и јагленот „убива луѓе денес“ и повика на целосен премин кон обновливи извори на енергија.

Според анализата, ако глобалното затоплување достигне 2,6°C – што е тековната проекција – ваквите топлотни бранови во Скандинавија би станале пет пати почести до крајот на векот. Дури и зголемување од само 0,2°C од 2018 година досега ја удвоило веројатноста за вакви екстреми, што покажува колку секој дел од степенот е значаен.

Неочекувани појави

„Тропските ноќи“ беа особено необичен феномен. Проф. Ерик Кјелстром од Шведскиот метеоролошки институт рече: „На една станица на северот на Шведска, имавме 10 вакви ноќи на крајот на јули – тоа е сосема невообичаено.“

Метеорологот Амалије Сколеваг од Норвешкиот институт предупреди дека топлите ноќи се опасни бидејќи телото нема време да се опорави од дневната жештина, особено кај луѓе со хронични болести.

Широки климатски импликации

Нордискиот топлотен бран е дел од поширок бран на екстреми низ северната хемисфера. Во исто време, Велика Британија, Шпанија, Хрватска, САД, Јапонија и Јужна Кореја се бореа со рекордни температури и шумски пожари, за кои научниците се сигурни дека се засилени од климатската криза.

„Климатските промени суштински го преобликуваат светот во кој живееме,“ истакна д-р Клер Барнс од Империјал колеџ. „Секој дел од степенот значи повеќе жештина, повеќе ризици и повеќе човечки жртви.“

е-Трн да боцка во твојот инбокс

Последни колумни