Одморалиштето на Јадранското море, кое некогаш било наменето исклучително за воената елита, сега е на пат да добие нов живот по три децении запуштеност. Хотелскиот комплекс беше дел од планот на југословенскиот лидер Јосип Броз Тито кој наредил изградба на огромен комплекс во 1960-тите години, на Далматинскиот брег, во близина на Дубровник. Ова место, познато како Купари, во своето време беше наречено „Монако на Југословенската ривиера“.
За Тито и врвниот воен ешелон беа изградиени индивидуални вили, додека понискиот воен персонал имаше избор меѓу шест хотели или камп на плажа опкружен со палми и зеленила. Тито се чувствуваше толку удобно во Купари што изгради свои приватни вили, каде што тој и неговата жена, Јованка, ги примале ВИП гости, вклучувајќи ги и холивудските ѕвезди Ричард Бартон и Елизабета Тејлор.
Во 1990-тите, кога Југославија се влезе во граѓанска војна, повеќе од десет години по смртта на Тито, комплексот беше оштетен во битката за хрватската независност. Денес, хотелите, некогаш симболи на луксузот по Втората светска војна, се само бетонски скелети, покриени со графити и фрагменти од разурнати згради.
По три децениија запуштеност, локалците се надеваат дека комплексот конечно ќе ја врати поранешната слава како дел од проект од 150 милиони евра за изградба на хотел со пет ѕвездички.
„Ова место е грдост веќе 30 години, па сите се задоволни што ќе се развива и ќе понуди работни места за локалните жители“, вели архитектот Марко Дабровиќ, кој ја води изработката на проектот. „Но, после 10 години несигурности и чекор напред чекор назад, сите сега чекаат да видат дали тоа навистина ќе се случи.“
Руски инвеститори први се обратиле до архитектите од Загреб за изработка на планови пред десет години, но руската инвазија на Украина во 2022 и последичните санкции ги принудиле да се повлечат. Проектот сега го презема сингапурска консорциум, во соработка со групата хотели Four Seasons.
Во последните години, урините на Купари привлекуваат туристи кои сакаат да истражуваат напуштени простории или да кампуваат во бетонските коридори и да пишуваат блогови за „заливот на напуштени хотели“. Во 2022 година, филмот „Ли“ во кој Кејт Винслет играше Втората светска војна фотографката Ли Милер беше делумно сниман во Купари, а популарниот YouTuber Mr Beast сними видео наречено I Survived 7 Days in an Abandoned City, кое беше погледнато од над 2 милиони луѓе во првите 30 минути.
Во ведрото февруарски утро, ветерот Југо, по кој е наречен хотелот Југославија, дуваше низ прозорците на хотелот Пелегрин, дизајниран од архитектот Давид Финци. Денес, овој хотел е разурнат: кровот е отворен за дождот, мермерните скали се уништени или украдени, мебелот го нема, а базенот Олимпик е полн со отпад.
Главната зграда, Големиот Хотел, која е изградена во 1923 година од чешки бизнисмен, ќе биде обновена, задржувајќи ја оригиналната фасада. Новиот проект вклучува изградба на луксузен хотел со 220 соби и 32 индивидуални вили кои ќе бидат продадени на приватни сопственици.
Жителите на Купари сега се нетрпеливи за почетокот на градежните работи, а проектот се очекува да донесе нов живот на ова историјско место.
