Истражување во рана фаза – во кое беа уништени 99% од клетките на меланом во лабораториски услови – може да понуди нови опции за лекување на рак, велат експертите.
Научници во САД открија начин за уништување на клетките на ракот преку стимулирање на молекули со блиска инфрацрвена светлина, при што тие почнуваат да вибрираат.
Истражувачите откриле дека методот бил 99% ефикасен против лабораториски култури на човечки клетки од меланом.
Методот се состои во тоа што мала молекула на боја, која инаку се користи во медицинска дијагностика, се стимулира со блиска инфрацрвена светлина за да започне да вибрира.
Ова создава нешто наречено „плазмон“ – брза осцилација на електроните во молекулата, напред и назад, слично на морски бранови. Тоа предизвикува пукање на мембраната на канцерогените клетки.
Откритието беше објавено во декември во списанието Nature Chemistry.
„Вибрацијата активирана од инфрацрвена светлина значи дека сè што е опкружено со молекулата ќе биде уништено – во овој случај, клетката на ракот“, изјави Цицерон Ајала-Орозко, научен истражувач на Универзитетот Рајс во САД и главен автор на студијата за Euronews Next.
Иако досега методот наречен „молекуларни чекани“ се покажал ефикасен во лабораторија и кај глувци, „предизвикот е да се претвори тоа во третман за луѓе“, додаде тој. Но, тоа веројатно ќе потрае подолго време.
Сепак, Ајала-Орозко се надева дека наместо да поминат 15 до 20 години до клиничка примена, тие ќе успеат побрзо да ја докажат безбедноста на молекуларните чекани.
„Слична класа на молекули веќе се користи клинички“, што, според него, би можело „да ја забрза клиничката примена“ на ова истражување.
Главните пречки за примена кај луѓето се потенцијалните „несакани ефекти и токсичност“, додаде тој.
„Нови начини за лекување на рак“
Д-р Нишарнти Дуган, менаџер за научно вклучување во Cancer Research UK, која не беше вклучена во истражувањето, рече:
„Главен предизвик во истражувањето на ракот е развој на лекови на кои клетките на ракот нема да развијат отпорност“.
„Оваа студија отвора можност за користење инфрацрвена светлина за стимулирање на молекули што вибрираат и убиваат клетки – процес на кој е малку веројатно дека клетките ќе развијат отпорност. Станува збор за истражување во многу рана фаза, но идејата може да доведе до нови начини на лекување на некои видови рак“, додаде таа.
Научниците од Универзитетот Рајс претходно користеле светлосно активирани молекули за уништување бактерии, канцерогени клетки и габи, користејќи видлива светлина наместо ултравиолетова.
Новата метода, сепак, користи молекуларни чекани, кои се многу побрзи од претходно користените молекуларни мотори базирани на работата на добитникот на Нобелова награда Бернард Феринга.
„Секогаш кога светлината ќе ја погоди молекулата, таа се шири и собира“, објаснува Ајала-Орозко. „Во една секунда, молекулата осцилира или вибрира еден трилион пати“.
„Тоа е толку брзо што механичките сили околу молекулата, поради таа вибрација, ги растураат биолошките структури“, рече тој.
Блиската инфрацрвена светлина исто така може да навлезе подлабоко во телото отколку видливата светлина, додадоа истражувачите.
Терапевтскиот ефект на молекуларните чекани бил тестиран кај глувци, преку интратуморална инјекција – молекулите биле директно вбризгани во туморите од меланом.
Од 10 глувци во една од четирите групи, кај пет не биле забележани тумори по седум месеци – што ја прави методата околу 50% ефикасна.
„На вистинската доза, молекулата е безбедна“, вели Ајала-Орозко, „и кога ќе се активира зракот на светлина врз туморот, ќе ги уништи туморските клетки што се осветлени“.
