Европските министри за надворешни работи денеска упатија јасна порака од Брисел: притисокот врз Русија мора да се засили, откако најновата рунда разговори меѓу Москва и САД заврши без каков било напредок во завршувањето на војната во Украина.
Настанот следеше само еден ден по средбата во Москва, на која рускиот претседател Владимир Путин ги прими специјалниот пратеник на Доналд Трамп, Стив Виткоф, и неговиот зет и советник, Џаред Кушнер. Кремљ го опиша разговорот како „конструктивен“, но дипломатијата, барем засега, не поместува ништо.
„Русија не сака мир“ – тврдат европските министри
„Сè додека не видам нешто различно, ќе продолжам да верувам дека Русија не сака мир“, изјави шведската министерка Марија Малмер Стенегорд, нагласувајќи дека Европа мора да се држи до две точки: засилена поддршка за Украина и зголемен притисок врз Русија, особено врз приходите од нафта и гас – најсилната финансиска потпора на Кремљ.
Литванскиот министер Кестутис Будрис додаде дека позицијата на Русија останала непроменета шест месеци: „Москва не покажува интерес ниту за прекин на огнот, ниту за мировен договор. Затоа ние мора да ги подготвиме финансиите за Украина за следната година.“
Финската министерка Елина Валтонен и естонскиот министер Маргус Цахкна се согласија – нема знаци дека Русија се откажува од своите цели, ниту пак дава какви било отстапки.
Несогласувања внатре во ЕУ: дали да се користат замрзнатите руски средства?
Три држави – Естонија, Литванија и Финска – се најгласни во предлогот да се искористи дел од речиси 200 милијарди евра замрзнати руски средства како „репарациски заем“ за финансирање на Украина во следните две години.
Но предлогот е блокиран од Белгија, каде што најголемиот дел од средствата се чуваат.
Белгискиот министер Максим Прево предупреди дека идејата е „најлошата опција на масата“ поради сериозни економски, финансиски и правни ризици. „Не сакаме да ги антагонизираме партнерите или Украина, но Европската унија бара од нас солидарност без возвратна солидарност“, додаде тој.
Европската комисија треба да го претстави правниот предлог со опциите за финансирање на Украина токму денес.
Американско-руските разговори: делумни согласности, многу несогласувања
Иако Кремљ тврди дека разговорите биле „корисни“, утринските изјави од Брисел покажуваат дека европските држави остануваат длабоко скептични. Личеше дека Путин се придржува до своите вообичаени тактики на одолговлекување, без реални компромиси.
Во изминатите месеци, САД и Русија одржаа повеќе рунди преговори. Првиот директен самит Трамп–Путин се случи во Алјаска летово, додека вториот беше откажан откако Москва повторно ги постави максималистичките барања.
Дополнителна тензија создаде и протечениот нацрт-план за мир, изработен меѓу Вашингтон и Москва, кој згрозени европски дипломати го опишаа како „опасно наклонет“ кон Кремљ.
„Што можеме да направиме повеќе?“ – прашање што го отвора Брисел
Европските министри денеска бараат конкретни начини за зголемување на притисокот: построги санкции врз енергетскиот сектор, поголема воена помош за Украина, искористување финансиски механизми за долгорочна поддршка и спречување на руски хибридни активности низ Европа.
Естонија предупредува дека можноста за користење руски средства е „најсилната алатка“ што Европа ја има за да влијае врз крајниот изглед на мировниот договор.
