Забраната на децата да користат социјални мрежи е поедноставен и неефикасен пристап за решавање на зголемените опасности со кои се соочуваат на Интернет. Наместо тоа, владите треба да бараат одговорност од компаниите кои ги создаваат овие платформи.
Ризиците со кои се соочуваат децата на интернет се зголемуваат со алармантна брзина. Само во 2024 година беа откриени речиси 63 милиони слики и видеа кои прикажуваат сексуална злоупотреба на деца, пренесува Euractiv. Извештаите за намамување деца преку Интернет за сексуална експлоатација се зголемија за повеќе од 300 отсто во изминатите неколку години, а социјалните мрежи остануваат една од главните алатки што ги користат насилниците, претворајќи ги платформите каде децата го поминуваат времето во „ловишта“.
Како одговор, некои креатори на политики и технолошки лидери на Европската унија се повеќе поддржуваат еден предлог: целосно да им се забрани на децата под одредена возраст да користат социјални медиуми. Тоа е политика која лесно може да им се објасни на гласачите и го привлекува вниманието на јавноста – но исто така е избрзан одговор кој премногу го поедноставува многу покомплексен проблем.
Многу експерти за заштита на децата преку Интернет се сериозно загрижени за овој тренд. Забраните не функционираат, па дури може да доведат до уште поголема штета бидејќи децата имаат помала веројатност да пријават насилство или злоупотреба ако знаат дека не треба да бидат на тие платформи.
Целосната забрана, исто така, го поткопува основното право на детето да учествува во општеството, што е спротивно на ветувањата на земјите од ЕУ кога ја потпишаа Конвенцијата на ОН за правата на детето. На децата не им требаат поедноставени решенија, туку применливи безбедносни стандарди за дигиталните платформи, засновани на реалноста за тоа како децата ја користат технологијата и како насилниците ги искористуваат.
Забраните на социјалните мрежи не функционираат
Старосните ограничувања на платформите веќе постојат, а децата веќе знаат како да ги заобиколат со лажење за нивната возраст, создавање лажни сметки или користење уреди што ги споделуваат со други. Едно од трето дете лаже за својата возраст за да пристапи до содржина за возрасни на социјалните мрежи.
Без разлика дали старосната граница е поставена на 13 или 16 години, децата сепак ќе сакаат да имаат онлајн присуство за да се поврзат, учат и истражуваат. Ако им биде забранет пристапот до социјалните мрежи, децата ќе се преселат во небезбедни и помалку надгледувани простори. Или ќе продолжат да ги заобиколуваат старосните ограничувања и ќе бидат обесхрабрени да зборуваат кога ќе претрпат насилство или штета.
Забраните создаваат темни простори каде што насилниците можат слободно да работат и го намалуваат поттикот за платформите да ги направат нивните услуги безбедни за децата, пишува бриселскиот портал. Наместо да го претвориме дигиталниот простор во место исклучиво за возрасни, треба да го обликуваме како простор каде децата ќе можат да напредуваат и да уживаат во заедницата, учењето и креативноста.
Одговорноста на компаниите за побезбедни платформи
Решението не е да се замолчат децата во дигиталниот свет. Владите на ЕУ мора да бидат одлучни и да бараат одговорност од оние кои профитираат од овие услуги, наместо да ја префрлаат одговорноста на децата, нивните родители или старателите. Компаниите треба да ги дизајнираат своите платформи така што безбедноста е почетната точка.
Не ни треба нов закон. Законот за дигитални услуги, доколку правилно се имплементира, може значително да ја подобри безбедноста на децата. Регулативата за сексуална злоупотреба на деца, предложена од Европската комисија пред повеќе од три години, ќе ги направи компаниите одговорни за овозможување на ширење на материјали за сексуална злоупотреба на деца преку Интернет. Но, преговорите меѓу земјите-членки на ЕУ во моментов се во застој.
Со оглед на тоа што децата се веќе присутни на Интернет, се верува дека забраната на социјалните мрежи нема да го промени тоа, но неопходно е институциите на ЕУ и националните влади во Европа да спроведат закони кои ги повикуваат технолошките компании на одговорност при создавањето безбеден онлајн простор.
Конкретни мерки: TikTok го забрани хаштагот #SkinnyTok
Еден пример за тоа како платформите можат да преземат одговорност за содржината што ја загрозува благосостојбата на младите луѓе е неодамнешната одлука на TikTok да го забрани хаштагот #SkinnyTok на глобално ниво. Оваа забрана уследи по директен притисок од француската влада, која ја повика компанијата да дејствува поради масовната употреба на хаштагот за промовирање на нездрави начини исхрана, особено кај младите жени.
Портпаролот на TikTok потврди за Euractiv дека „забраната за хаштагот #SkinnyTok сега е на сила на глобално ниво“. Во соопштението на компанијата се наведува дека како дел од редовна проверка на безбедносните мерки, одлучено е да се отстрани оваа содржина бидејќи е „поврзана со нездрави начини за слабеење“.
Овој потег покажува дека кога политичкиот притисок и јавната одговорност се насочени кон технолошките компании, може да се постигнат конкретни и брзи промени. Наместо да се префрла одговорноста на децата и родителите, неопходно е да се бара платформи активно да го штитат менталното и физичкото здравје на нивните корисници – особено на најмладите.
