Минатите години сведочиме на радикална трансформација на начинот на кој младите протестираат против климатските промени. Ако некогаш протестот значеше марширање со транспаренти или петиција на интернет, денес климатскиот активизам изгледа поинаку – поагресивен, поинвентивен и многу повеќе медиумски привлечен. Од акциите на групата Just Stop Oil кои се обидуваат да го прекинат секојдневието со блокади на патишта, до активисти кои со лепливи раце им приоѓаат на уметнички дела во европските музеи – младите градат нова култура на климатски протести.
Оваа култура не е само израз на гнев, туку и обид да се најде јазик што политичарите, корпорациите и медиумите не можат да го игнорираат.
Новата радикалност
Традиционалните форми на протест често беа игнорирани или третирани како „позадински шум“. Но кога група активисти ќе ја блокира пистата на голем аеродром и илјадници патници остануваат заглавени, или кога познато ремек-дело ќе биде полеано со супа – тоа веднаш станува глобална вест. Младите ја разбираат логиката на медиумскиот циклус: екстремното добива внимание.
Иако ваквите акции често предизвикуваат бес кај јавноста („Зошто да страдаме ние патниците?“), токму таа реакција е дел од стратегијата – да се отвори дебата за тоа колку е итна климатската криза.
Gen Z како мотор
Според истражувања на Pew Research Center, повеќе од 70% од младите од Gen Z сметаат дека климатските промени се нивната најголема закана. Тие растат со апликации кои во реално време прикажуваат загадување, со фотографии од топењето на глечерите и со вести за поплави и пожари. За нив, климатската криза не е далечна теорија, туку реалност во која живеат. Затоа не изненадува што тие се подготвени да преземат ризици што постарите генерации би ги избегнале – од апсења на протести до јавни судири со институциите.
Уметноста како бојно поле
Посебно интересно е што токму уметничките институции станаа арена за климатски протести. Од Лондон до Берлин, младите таргетираат галерии и музеи – места кои симболизираат култура и цивилизација. Со тоа тие праќаат порака: „Ако можеме да се восхитуваме на уметноста од минатото, зошто не правиме доволно за да обезбедиме иднина каде што ќе постои култура?“
Глобален феномен
Овој вид протести не е ограничен на Европа. Во САД, активисти блокираат конференции на нафтени компании. Во Индија, младински организации протестираат против неконтролираното сечење шуми. Во Австралија, студентите ја напуштаат наставата за да маршираат низ градовите. Секоја од овие акции, колку и да изгледа локална, е дел од глобална култура на климатски бунт.
Културата на климатскиот протест денес изгледа поразлично од кога било порано. Таа е визуелна, радикална и медиумски ориентирана. Некои ќе кажат дека овие акции се премногу екстремни и контрапродуктивни. Но другите ќе тврдат дека без нив, климатската криза би останала во сенка на секојдневната политичка трка.
Едно е сигурно: младите веќе не молчат. Нивната енергија, креативност и подготвеност за ризик ја редефинираат политичката сцена. Прашањето не е дали оваа култура ќе продолжи, туку колку далеку ќе оди – и дали конечно ќе ја натера глобалната политика да се движи со темпото на кризата.
