Секоја ноќ, околу 25.000 чаши се користат во забавните зони на Лисабон. Иако многу од нив се продаваат како „повторно употребливи“, досега не постоеше систем кој обезбедува нивно ефикасно собирање, чистење и рециклирање.
Со новиот градски систем за повторно користење чаши, поддржан од локален модел на депозит и поврат, Лисабон стана првата европска престолнина што имплементира иницијатива која има за цел да се бори против пластичниот отпад, да ги намали емисиите и да воведе паметен модел за повторна употреба во ресторанскиот сектор и динамичниот ноќен живот на градот.
Првите повратни пунктови, управувани од компанијата TOMRA, се веќе активни од 27 јуни на две историски локации: Плоштадот Сао Паоло и Плоштадот Принсипе Реал.
Потрошувачите ги добиваат своите пијалаци во повторно употребливи чаши со плаќање на депозит. Овој депозит се враќа целосно при враќање на чашата, едноставно со допир на картичка или мобилен телефон до автоматот за собирање. Целосната имплементација на системот се очекува во октомври 2025 година.
Политика со поддржана инфраструктура
Имплементацијата следи по регулативата на Градот Лисабон од 2024 година, која забранува користење на еднократни пластични чаши – смела мерка што бара робусна логистичка поддршка.
Со технологијата на TOMRA, која овозможува проширување, и со силна поддршка од локалната заедница, градот има за цел да направи реален напредок во справувањето со пластичниот отпад.
„Лисабон е посветен на тоа да биде пример, промовирајќи одржливи алтернативи на пластиката за еднократна употреба и вклучувајќи партнери во вистинска промена кон посвесни потрошувачки навики,“ вели Руи Кордеиро, советник за отпад и кружна економија на Град Лисабон.
„Ова е конкретен чекор кон градење култура на повторна употреба во нашиот град и инспирација за други општини да го следат примерот.“
Клучна улога на угостителскиот сектор
Учеството на угостителскиот сектор е од суштинско значење за успехот на системот.
AHRESP – најголемото здружение на хотели, ресторани и слични услуги во Португалија – ги поддржува кафулињата, баровите и ноќните клубови за да се интегрираат со овој нов модел на повторна употреба.
„Оваа иницијатива претставува неопходна промена за секторот HORECA (хотели, ресторани, кафулиња), кој сега игра активна и централна улога во транзицијата кон покружна економија,“ вели Карлос Моура, претседател на бордот на AHRESP.
„Етаблисментите не само што добиваат практично решение за новите регулативи, туку и можност да водат – заедно со потрошувачите – една одржлива и позитивна промена на навиките во градот Лисабон.“
Жива демонстрација во MUDE
Системот беше претставен за време на самитот „Lisbon to Reuse“ во Музејот за дизајн и мода (MUDE).
Учесниците – вклучувајќи креатори на политики, урбани планери и еколошки лидери – имаа можност да го искусат функционирањето на системот, вклучувајќи ги повратниот автомат на TOMRA и процесот на враќање на депозитот.
Како функционира?
Потрошувачите добиваат пијалок во чаша за повторна употреба за депозит од 0,60 евра. Чашите може да се вратат на автоматите на TOMRA низ целиот град. Не е потребна регистрација – само допрете картичка или телефон со бесконтактна технологија за да добиете поврат. TOMRA е одговорна за логистиката, чистењето и редистрибуцијата на чашите, обезбедувајќи континуиран и ефикасен циклус. Во октомври, градот ќе воведе стандардизирана „Лисабон-чаша“ за сите учесници во централните квартови, со планирани 17 повратни пунктови во областа Баиша.
