Ова се првите избори по десет години на кои поранешниот премиер Џастин Трудо не е кандидат. Анкетите покажуваат дека двете најголеми партии – Конзервативците и Либералите – се речиси изедначени, што предвидува неизвесна изборна трка.
Иако граѓаните не го избираат директно премиерот, традиционално лидерот на партијата што ќе освои најмногу пратенички места ја презема функцијата.
Кои се главните кандидати?
Лидер на Либералната партија – Марк Карни
Марк Карни (60) е актуелен премиер на Канада, иако функцијата ја презеде неодамна. Либералната партија го избра за свој лидер со над 85% од гласовите откако Џастин Трудо поднесе оставка.
Карни е познат и во Канада и во Велика Британија, бидејќи бил гувернер на Канадската централна банка за време на финансиската криза во 2008 година, а подоцна и гувернер на Банката на Англија за време на Брекзит.
Роден во Форт Смит, на северозападот на Канада, Карни е првиот канадски премиер од овој регион. Студирал економија на Харвард и Оксфорд.
Граѓаните го ценат поради неговото финансиско знаење, а познат е и по острите ставови против поранешниот американски претседател Доналд Трамп, на кого му се спротивстави во врска со царинските политики.
Меѓутоа, Карни нема политичко искуство и никогаш досега не бил избран на јавна функција. Дополнително, неговото ограничено познавање на француски јазик би можело да биде проблем во Квебек.
Иако анкетите покажуваат дека Либералите заостануваат зад Конзервативците, повеќе Канаѓани сметаат дека Карни би бил подобар премиер од неговиот главен ривал, Пјер Полијевр.
Лидер на Конзервативната партија – Пјер Полијевр
Пјер Полијевр (45) потекнува од Калгари, Алберта, и има речиси 20-годишно политичко искуство. Во Парламентот бил избран со само 25 години, што тогаш го правеше еден од најмладите пратеници.
Познат е како поддржувач на ниски даноци и намалување на државната интервенција во економијата. Често ги напаѓа Либералите и политиките на Трудо, кои ги нарекува „катастрофални“ и „woke“ идеологија што ја влошува економската ситуација во земјата.
Неговата политика особено одекна меѓу граѓаните загрижени за кризата со недвижностите, високите трошоци за живот и стагнацијата на платите. Од 2023 година води во анкетите, а многу аналитичари до неодамна сметаа дека неговата победа е речиси загарантирана.
Сепак, по повлекувањето на Трудо и изборот на Карни за лидер на Либералите, разликата во анкетите се намали.
Полијевр често го споредуваат со Доналд Трамп, иако во последните месеци се обидува да се дистанцира од таквиот имиџ, тврдејќи дека неговата цел е „Канада на прво место“. Трамп неодамна го критикуваше дека „не е доволно MAGA“, но затоа доби пофалби од Илон Маск.
Лидер на Блок Квебекоа – Ив-Франсоа Бланше
Блок Квебекоа е партија што се натпреварува исклучиво во франкофонскиот Квебек, па нивниот лидер нема шанса да стане премиер. Сепак, тие често играат клучна улога во формирањето на владите во Канада.
Бланше ја води партијата од 2019 година и е познат по своите директни изјави. На критиките на Трамп дека Канада треба да стане „51. американска држава“, одговори: „Тоа се глупости“.
Во домашната политика се залага за поголема економска независност на Квебек и за заштита на индустриите погодени од американските царини, особено алуминиумскиот сектор.
Иако во моментов Либералите имаат предност во Квебек, Блок Квебекоа има значајно присуство во парламентот со 33 пратенички места.
Лидер на Новата демократска партија (НДП) – Џагмит Синг
Џагмит Синг (46) е лидер на левичарската НДП, партија што се фокусира на правата на работниците. Тој е првиот лидер на голема канадска партија од етничко малцинство и првиот практикувач на сикхизмот на оваа позиција.
Во парламентот влезе во 2019 година, а неговата партија често соработуваше со Либералите за да ја одржи нивната влада, барајќи поддршка за прогресивни закони како бесплатна стоматолошка заштита за сиромашни семејства и програми за покривање на трошоците за лекови.
Но, во 2024 година ја прекина таа соработка откако Либералите ја блокираа можноста за штрајк на најголемите железнички компании во Канада. Синг тогаш изјави дека „Либералите ги изневерија граѓаните“ и дека „не заслужуваат уште една шанса“.
Во моментов, неговата партија има поддршка од околу 9% од гласачите. Доколку не го зголемат бројот на пратеници, постои ризик НДП да изгуби статус на официјална партија во парламентот.
Изборната трка во Канада е крајно неизвесна. Пјер Полијевр долго време беше фаворит, но по изборот на Марк Карни за лидер на Либералите, разликата значително се намали.
Анкетите покажуваат дека борбата ќе биде тесна, а клучна улога би можеле да одиграат гласачите во Квебек и поддршката што ќе ја добијат помалите партии.
