Европската унија влегува во клучна недела за иднината на Украина, но и за сопствената геополитичка улога, во услови на засилени стравувања дека мировниот договор за ставање крај на војната би можел да биде договорен меѓу САД и Русија, без вистинско европско влијание. Паралелно со дипломатските напори, Брисел се соочува и со тешки преговори околу мултимилијарден финансиски пакет кој треба да ја одржи Украина финансиски стабилна, пренесува Politico.
По серијата остри пораки од Вашингтон, вклучително и изјави на Доналд Трамп дека европските лидери се „слаби“ и дека Европа „пропаѓа“, претстојните денови се оценуваат како тест за европското единство и политичка решителност. Веќе денеска, клучни европски лидери ќе се сретнат во Берлин со украинскиот претседател Володимир Зеленски и со американски претставници, во обид да влијаат врз насоката на евентуалниот мировен договор.
Истовремено, во Брисел, министрите и дипломатите ќе водат интензивни разговори за да ги убедат сè побројните скептични влади да го поддржат кредитниот механизам за Украина, кој се смета за клучен во наредните месеци. Дипломатската активност треба да кулминира во четврток, кога сите 27 лидери на земјите членки ќе се соберат на самит што веќе се оценува како еден од најзначајните во последните години.
Дополнителен притисок доаѓа и од изјавите на генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, кој предупреди дека Европа е директно загрозена. „Русија го врати војувањето во Европа и мора да бидеме подготвени за размери на конфликт какви што ги поднесоа нашите дедовци“, изјави тој минатата недела.
Дипломатска офанзива во Берлин
Во рамки на последниот обид за европско влијание, лидерите на Обединетото Кралство, Германија, а можеби и Франција, ќе разговараат со Зеленски во Берлин. На средбата се очекува присуство и на блиски соработници на Трамп, меѓу кои Џаред Кушнер и специјалниот пратеник Стив Виткоф.
Портпаролот на германскиот канцелар Фридрих Мерц, Стефан Корнелиус, потврди дека по почетната средба ќе се приклучат и „бројни европски шефови на држави и влади, како и раководството на ЕУ и НАТО“. Францускиот претседател Емануел Макрон засега не го потврдил доаѓањето, но во неделата телефонски разговарал со Зеленски.
Разговорите доаѓаат по бурните реакции на мировниот план од 28 точки, подготвен од Виткоф, за кој европски и украински извори тврдат дека бил изработен со учество на претставници на Кремљ. Планот наиде на силен отпор во Киев и во повеќе европски престолнини, по што е подготвена алтернативна верзија.
Најчувствителното прашање: територијата
Фокусот сега е ставен на амандман од 20 точки, кој Украина и нејзините европски сојузници минатата недела му го доставиле на Вашингтон. Деталите не се јавно објавени, но судбината на украинските територии под руска окупација останува најголемата пречка.
Според наводите, Трамп предложил повлекување на украинските и руските сили и создавање демилитаризирана „слободна економска зона“, отворена за американски деловни интереси. Украина го одбила овој предлог, а европски извори тврдат дека САД инсистираат на територијални отстапки, што предизвикува сериозни тензии со европските партнери.
Европските лидери инсистираат дека нема разговори за територија без цврсти безбедносни гаранции. Како можен сигнал за компромис, Зеленски изјави дека Украина е подготвена да не инсистира на членство во НАТО, доколку добие посебен аранжман за колективна одбрана и билатерални безбедносни гаранции од САД и европските партнери.
Отпор кон финансискиот пакет
Паралелно, расте и отпорот кон финансискиот пакет за Украина. ЕУ со месеци се обидува да добие согласност за користење 185 милијарди евра замрзната руска државна имовина, лоцирана во белгискиот депозитар Euroclear, како и дополнителни 25 милијарди евра од замрзнати средства низ Унијата.
Италија, Малта, Бугарија и новата чешка влада изразија резерви, придружувајќи се на белгиските барања за алтернативни модели на финансирање. Иако овие земји не можат формално да блокираат одлука, нивниот отпор ја отежнува политичката согласност.
„Ова е одлука за иднината на Европа“, изјави германски функционер. „Нема опција Б.“
