Овие егзотични култури брзо се адаптираат на медитеранската клима, отворајќи нови можности за извоз и профит на европскиот пазар.
Маракуја, гуава, питаја и кивано, овошја што порано ги поврзувавме исклучиво со тропските региони, сега напредуваат во Албанија.
Поради зголемувањето на температурите и промените во климата, сè повеќе албански земјоделци одлучуваат да одгледуваат егзотични култури за извоз на европскиот пазар.
На мал имот во близина на јадранскиот брег, агрономот Иракли Шкоза создаде вистинска зелена оаза. Иако е на возраст кога многумина се пензионираат, овој 75-годишник одлучи да ги прошири своите активности во 2019 година и да експериментира со видови што дотогаш беа речиси непознати во неговата област. Донесувајќи семе од Африка и Америка, тој засади маракуја, папаја и други тропски овошја на парцела од два хектари. Благодарение на топлата клима, растенијата брзо се адаптираа и почнаа да раѓаат плодови.
Регионот Дивјака, некогаш познат како албанска житница, денес се свртува кон интензивно земјоделство, главно одгледувајќи зеленчук и лубеници. Но, условите се менуваат. Поради зголемувањето на температурите и хроничниот недостиг на работна сила, фармите се соочуваат со предизвици. За само десет години, 400.000 луѓе на работоспособна возраст ја напуштија Албанија.
Шкоза истакнува дека одгледувањето егзотично овошје не само што бара помалку вода, туку бара и помалку физичка работа, што автоматски ги намалува трошоците.
Бидејќи се предвидува дека просечните температури на Балканот би можеле да се искачат на 8,8 степени Целзиусови до крајот на векот, овој вид производство станува сè пологичен избор.
Можеме да го промениме начинот на кој одгледуваме храна: „Ова е новата ера на земјоделството“
одгледување компири
Истражувачите предупредуваат дека климатските услови негативно ќе влијаат на традиционалните култури, а Албанија би можела да биде особено погодена, со оглед на тоа што летата ги бележат највисоките температури во регионот.
Климата треба да се искористи, а не да се бега од неа
За Шкоза и неговите соработници, климатските промени не значат крај на земјоделството – туку можност.
Тој верува дека Албанија би можела да стане нов снабдувач на егзотично овошје во Европа, особено ако земеме предвид колку вакви производи моментално патуваат на европските пазари.
Папајата, на пример, пристигнува од Латинска Америка додека е сè уште зелена, а потоа зрее во Европа. Доколку доаѓаше од Албанија, би била многу посвежа и поевтина.
Алтин Хила, исто така агроном, потврдува дека „ова овошје може да зрее директно на дрвото, што дава многу поквалитетен производ“.
Васил Николовски од Северна Македонија, кој работи во Дивјака веќе неколку години, проценува дека Албанија, доколку го искористи потенцијалот, би можела да заработи помеѓу 100 и 200 милиони евра годишно од извоз на егзотично овошје.
Извозот е веќе во тек
Скоса веќе извезува папаја, маракуја и пепино на европскиот пазар. Неодамна, заедно со други производители од регионот, тој испрати и 30 тони киван во Хрватска, а новата жетва, според него, ќе биде исклучително продуктивна.
Неговиот пример сè повеќе го следат и други.
Лулзим Булари, кој почна да одгледува киви за извоз во Швајцарија и Холандија недалеку од Елбасан, вели дека високите температури му донеле одлични резултати.
Во меѓувреме, тој засадил и смокви со потекло од Северна Африка, кои многу добро толерираат благи зими.
„Среќата ги следи храбрите, но мора да трчате за да ги стигнете“, заклучува Булари, кој ги гледа климатските предизвици како можност, а не како пречка.
