Климатската анксиозност е нова психолошка реалност што сè повеќе ги погодува луѓето ширум светот, особено младите генерации. Таа не е официјално дијагностицирана болест, но емоционалниот товар што го носи е реален, длабок и често парализирачки. Станува збор за чувство на страв, вознемиреност, беспомошност и тага предизвикани од сознанието за климатските промени и нивните последици врз планетата, животот и иднината. За многумина, оваа анксиозност не е само реакција на научни податоци или медиумски извештаи, туку длабоко лично искуство што се вкоренува во секојдневието — од топлотни бранови и поплави, до исчезнување на животински видови и деградација на природните ресурси.
Младите се особено ранливи на климатска анксиозност. Тие растат во свет каде што иднината изгледа неизвесна, а одговорноста за решавање на глобалната еколошка криза често им се префрла токму ним. Во анкети спроведени во повеќе земји, над 60% од младите изјавиле дека се „многу загрижени“ за климатските промени, а голем дел од нив чувствуваат дека владите и институциите не прават доволно. Ова чувство на изневереност и немоќ може да доведе до депресија, изолација, па дури и до одлуки да не се имаат деца, од страв дека светот нема да биде безбеден за идните генерации.
Но климатската анксиозност не е само негативна емоција. Таа може да биде и катализатор за акција. Многу млади луѓе, токму поради овие чувства, се вклучуваат во еколошки движења, организираат протести, иницираат локални проекти и бараат промени во политиките. Активизмот станува начин на справување со анксиозноста — трансформација на стравот во енергија, на беспомошноста во солидарност. Ова е особено важно, бидејќи покажува дека психолошкиот товар не мора да води кон пасивност, туку може да биде основа за градење на нови форми на отпор и надеж.
Психолозите сè почесто се соочуваат со пациенти кои ги изразуваат овие чувства. Во терапевтските сесии, климатската анксиозност се појавува како тема што ги поврзува личните стравови со глобалните проблеми. Терапијата не се фокусира само на ублажување на симптомите, туку и на развивање на стратегии за справување — преку едукација, ангажман, поврзување со заедницата и прифаќање на ограничената контрола што секој поединец ја има. Некои психолози предлагаат нови пристапи, како „екотерапија“, каде што контактот со природата се користи како средство за лекување и повторно поврзување со светот.
Медиумите имаат двојна улога во оваа приказна. Од една страна, тие ја зголемуваат свеста за климатските промени, но од друга страна, прекумерната изложеност на алармантни вести може да ја засили анксиозноста. Балансот е клучен — информирање без сензационализам, охрабрување без игнорирање на реалноста. Некои медиуми веќе експериментираат со „конструктивно новинарство“, каде што покрај проблемите се истакнуваат и решенијата, успешните примери и можностите за делување.
Климатската анксиозност е огледало на нашата врска со светот. Таа покажува дека луѓето не се рамнодушни, дека се грижат, дека чувствуваат. И токму во таа грижа лежи потенцијалот за промена. Наместо да ја игнорираме или потиснуваме, треба да ја признаеме, да ја разбереме и да ја претвориме во двигател за одржлива иднина. Затоа што, иако климатските промени се глобален проблем, одговорот започнува од секој поединец — од секоја мисла, чувство и одлука што ја носиме.
