Пластичниот отпад е присутен во сите екосистеми на планетата и стигна дури и до оддалечените арктички региони. Тие се ретко населени, а други луѓе ретко доаѓаат таму, освен на рибарски бродови и многу поретко – научни експедиции. Но, неодамна, туристичките патувања во арктичките региони зачестија. И така се роди спојот на убавото и корисното.
Туристите како граѓани научници
Арктичките туристи, како Citizen Science, помогнаа да се создаде неодамна објавена студија за ѓубрето во регионот на Арктикот.
Бидејќи, кога станува збор за научни анализи за видовите и потеклото на отпадот во арктичките региони, научниците главно се потпирале на компјутерски модели, но емпириските податоци биле оскудни – што значи дека речиси никој од научниците не бил во тој регион и не видел со свои очите или рацете го земаа тој отпад, а потоа го анализираа.
Туристите беа очите и рацете на научниците и со малку инструкции обезбедија емпириски материјал за студијата за отпадот. Предметите се пронајдени на 14 плажи на норвешкиот архипелаг Шпитсберген за време на патувања со крстарење помеѓу 2016 и 2021 година, во соработка со Институтот Алфред Вегенер (AVI).
Патувања за туристи-граѓани-научници организираше туристичкиот водич Биргит Лук, со поддршка од екипажот на бродот. Оваа соработка со научниците ја предложила таа, која е и коавтор на студијата, затоа што претходно спроведувала операции за чистење на ѓубрето за време на екскурзии и сакала да им помогне на научниците. Таа претходно читаше медиумски извештаи за отпадот што плови во водите на Арктикот, инспириран од публикацијата од 2016 година од коавторот на студијата Мелани Бергман и сор.
Протоколот за истражување беше заеднички развиен преку видео конференции за да го направи тоа изводливо за групи туристи на плажа на Арктикот.
Најголем дел од отпадот е поврзан со риболов и пластика
Туристи-граѓани-научници собрале вкупно 1,62 тони или 23.000 парчиња отпад. Сепак, не сето тоа беше погодно за научна анализа.
Сепак, ѓубрето може да се опише вака: повеќето предмети, и по број и по маса, се направени од пластика (80 проценти), а останатите се метали и други материјали.
Најголем дел од отпадот, 87 проценти, може да се припише на риболов, на пример, остатоци од рибарски мрежи или делови од пластични садови за уловена риба.
Само еден процент од тоа ѓубре може да се анализира по потекло – со заштитни знаци или етикети. Туристите го спакувале ова во три големи вреќи од половина кубен метар и половина волумен, а послужило како емпириски материјал за двете научници Мелани Бергман и Ана Натали Мајер.
Осум проценти од ѓубрето на Арктикот е од Германија
Повеќето од овие написи потекнуваат од арктичките земји (65 проценти), најмногу од Русија, 32 проценти и Норвешка, 16 проценти. Но, речиси една третина од случаите, 30 проценти, биле од европско потекло, особено од Германија – осум проценти. Пет проценти доаѓаат од подалечни извори – САД, Кина, Кореја, Бразил и други земји.
„Со оглед на тоа што Германија е европски шампион и во производството на пластика и во извозот на отпад, овој релативно висок придонес во ѓубрето не е изненадување“, критикува Бергман и додава:
„Нашите резултати јасно покажуваат дека дури и богатите и еколошки свесни индустриски нации како Германија, кои можат да си дозволат подобро управување со отпадот, даваат значителен придонес во загадувањето на оддалечените екосистеми како што е Арктикот“.
Подобрување на управувањето со отпадот
Со цел ефикасно да се реши проблемот, управувањето со отпадот мора да се подобри на терен – особено на бродовите и во рибарството.
„Мораме да работиме на тоа рибарите да не ги фрлаат краевите на јажињата или мрежите во водата, да им биде обележана опремата или да се забранува употребата на мрежи што се влечат по дното бидејќи може да се заплеткаат и да останат таму“, вели Бергман.
Барем исто толку важно е масовното намалување на глобалното производство на пластика, особено во индустријализираните земји во Европа, Северна Америка и Азија, бидејќи околу единаесет проценти од производството на пластика завршува во вода.
„Ова уште еднаш ја нагласува итноста на амбициозниот и правно обврзувачки договор за пластика на ОН, за кој моментално се преговара и треба да стапи на сила во 2024 година“, рече Бергман и додаде:
„Научните студии пресметаа дека околу 45 отсто од пластичното загадување може да се спаси со нејзино замена со други материјали, со користење на различен транспорт или системи за собирање и враќање на пакувањето.
Арктикот како депонија
Пластичниот отпад стигнува до морето преку реките и се транспортира преку океанските струи од Атлантикот, Северното Море и Северниот Пацифик до Арктичкиот океан.
Студијата, исто така, покажува дека бреговите на Арктикот се повеќе стануваат еден вид депонија. Ова може да се види со споредување на новите податоци со претходните истражувања. Пластичниот отпад претставува дополнителни проблеми за арктичките екосистеми. Бидејќи Арктикот се загрева четири пати побрзо од глобалниот просек.
Извор: reciklaza.biz
