Додека во Истанбул се одвива вториот круг на преговори помеѓу делегациите на Русија и Украина, конфликтот во Украина добива нова димензија – не само воена, туку и длабоко симболична и психолошки моќна. Украинските сили ја изведоа една од најразорните операции досега – однатре, длабоко на територијата на Руската Федерација, уништија голем дел од руската стратешка авијација. Оваа акција јасно ја покажува сериозноста на украинскиот отпор и ги доведува во прашање тврдењата на Кремљ за наводна доминација на боиштето.
Операција „Пајажина“
Наречена „Пајажина“, оваа операција не беше спонтан напад, туку резултат на повеќемесечно, речиси двегодишно планирање и подготовка. Украинските разузнавачки и специјални служби ја искористија технологијата на современи дронови на начин кој досега не бил виден на ова боиште – 117 мали, високо прецизни FPV (First Person View) дронови беа поставени во камиони со контејнери, кои на прв поглед незабележливо ја преминаа руската граница. Овие дронови беа лансирани од близина на стратешки руски воздухопловни бази, вклучувајќи ги и оние оддалечени илјадници километри од украинската територија, како познатата база „Олења“ на Колскиот Полуостров.
Управување преку руски мрежи
Управувањето се вршеше преку руските телекомуникациски мрежи, а командните центри беа лоцирани на повеќе места, дури во три временски зони. Целта беше јасна – да се уништат клучните носачи на крстосувачки ракети кои претставуваат една од најважните компоненти на руската нуклеарна тријада.
Уништување на митот за неранливост на руската нуклеарна сила
Русија со години се гордее со својата нуклеарна тријада – комбинација од подморници, копнени ракетни системи и стратешка авијација, како гаранција на својата воена моќ и глобален статус. Меѓутоа, овој напад укажува на сериозна ранливост токму на онаа компонента која се сметаше за најсилна и најбезбедна – стратешките бомбардери од типот Ту-95, Ту-160 и Ту-22М3.
Штетата е огромна: околу 40 авиони се уништени во само еден ден, што за Русија е речиси ненадоместлива загуба, бидејќи ниту еден од овие модели не е произведен од нула во Русија – станува збор за модернизации на советската технологија од времето на СССР. Изгубените авиони не можат брзо и лесно да се заменат, а воведување нови во оперативна употреба не е реално во краток рок.
Историско значење и симболика
На симболично ниво, овој удар има огромна тежина. Токму на денот кога пред точно 29 години, на 1 јуни 1996 година, Украина ѝ го предаде на Русија својот нуклеарен арсенал во рамките на мировни договори и безбедносни гаранции, сега се враќа симболично како моќен противник кој уништува дел од таа иста моќ на руска територија. Некои руски аналитичари и медиуми го споредуваат овој напад со нападот на Јапонија врз Перл Харбор, иако е попрецизно да се спореди со битката кај Цушима во 1905 година, кога руската флота доживеала катастрофален пораз.
Овој чин покажува дека Украина е подготвена да води асиметрична војна – не само на своја територија, туку и длабоко во територијата на непријателот, користејќи технологија, креативност и исклучително прецизна разузнавачка подготовка.
Тактичка иновација и технолошки пресврт
Клучот на успехот на операцијата лежи во паметното користење на вештачка интелигенција и современи технологии. Украинските сили ги тренирале дроновите да го препознаваат вистинскиот мета дури и меѓу лажни макети кои Русите ги поставиле околу своите авиони. Тие очекувале напад ноќе, со големи, видливи дронови, но Украинците избрале напад преку ден со мали, речиси неприметни летала – што целосно ја уништило руската ПВО-одбрана.
Исто така, операцијата вклучувала висок степен на инфилтрација – украински агенти и оператори на дронови успешно дејствувале во близина на седиштето на ФСБ и други клучни објекти, што покажува колку длабоко била подготвена оваа акција и колку украинската служба за безбедност (СБУ) успеала да ги наруши руските редови.
Последици за војната и руското општество
Оваа операција не е само воен пораз – таа е и тежок психолошки удар за Русија. Руските граѓани со години негуваа гордост за својата моќ и безбедност, особено во врска со нуклеарната флота. Загубата на голем број стратешки бомбардери сериозно ја поткопува таа слика и отвора прашања за оправданоста и смислата на конфликтот. Одредени аналитичари сметаат дека ова може да доведе до зголемено незадоволство во рамки на Русија и дополнително ослабнување на поддршката за режимот.
Од друга страна, Украина со оваа операција испраќа јасна порака до Западот и меѓународната заедница – нејзината способност да нанесе вакви удари покажува дека конфликтот нема да биде краткотраен и дека Украина поседува технолошки и оперативни капацитети за долготраен отпор.
Нова парадигма на модерното војување
Украинската војна одамна не е само конфликт со конвенционални сили – таа стана поле за иновации, асиметрични тактики и примена на високи технологии. Од потопувањето на крстосувачот Москва до ударите врз стратешките бомбардери во длабочината на Русија, Украина постојано ги поместува границите на воената стратегија и докажува дека модерната војна е многу покомплексна од обичен судир на тенкови и артилерија.
Од друга страна, Русија сè повеќе се потпира на надворешна помош за ракетни системи, додека нејзината морнарица во Црното Море главно останува блокирана, а стратешката авијација остана без своите најважни компоненти.
Извор nova.rs
