Во срцето на Европа се води голема битка меѓу регулаторите и индустријата. Од едната страна се „зелените“ – Европската унија, која со силна регулатива турка кон транзиција кон електрични возила заради климатските цели. Од другата страна се „црвените“ – производителите на автомобили, кои предупредуваат дека преголемите барања ќе предизвикаат економски губитоци и ќе му го препуштат европскиот пазар на кинеските конкуренти.
Според актуелната политика, до 2030 година околу 80% од новите седан и SUV автомобили во ЕУ и Обединетото Кралство треба да бидат електрични, а до 2035 целосно да се забрани продажбата на возила со мотори со внатрешно согорување. Но, аналитичарите не се толку оптимистични – некои велат дека дури и 50% е недостижно.
Инвестициската фирма Jefferies предвидува дека дури и во 2035, половина од автомобилите ќе бидат со класичен мотор. Од друга страна, EV Volumes очекува 93% пазарен удел на електричните возила. Оваа несогласеност само ја истакнува големата неизвесност.
Bernstein Research во најновиот извештај наведува дека по експлозивниот раст на продажба на електрични возила од 2020 до 2023 година – благодарение на државни субвенции – пазарот во Европа во 2024 стагнирал. Причините се високи цени, недоволна достапност на полначи и загриженост околу дометот.
Кинезите го менуваат пазарот
Кинескиот производител BYD планира да понуди електрично возило во Европа по цена од околу 12.000 евра. Прашањето е дали ваквите нискобуџетни модели ќе го отворат патот за масовна електрификација. Според аналитичарот Бенџамин Кибиес од Dataforce, тоа нема да биде доволно. Главниот проблем останува – слаба инфраструктура за полнење, особено на локално ниво, кај домаќинствата и работните места.
„Сето тоа е можно, но не во рок од 5 години. Реалистичен е хоризонт од 20 години“, изјави Кибиес, споредувајќи го со бавното ширење на оптичките влакна во Германија.
Ќе попушти ли ЕУ?
Постојат индикации дека ЕУ размислува за олеснување на регулативите. Според Emissions Analytics, Унијата би можела да ги „замагли“ целите – неформално да продолжи со поддршка на хибридите, кои би играле централна улога во транзицијата. На тој начин, ќе се избегне директна укинување на целите, но и ќе се ублажи ударот врз индустријата.
Bernstein смета дека е поверојатно сценарио да дојде до „продолжување на транзицијата“ наместо целосна промена на политиката. „Никој не сака да ја уништи својата индустрија“, вели аналитичарот Даниел Роска.
Зелените организации притискаат
Организацијата Transport and Environment од Брисел предупредува дека какво било одложување ќе биде погубно за климата и за европската конкурентност во однос на Кина. „Иронично е што токму кога расте продажбата на електрични возила, ЕУ размислува да ги ублажи правилата“, вели Лусиен Матије, директор за автомобили во Т&E.
И покрај стагнацијата во 2024, според Schmidt Automotive Research, продажбата во 2025 ќе порасне за 32,6% во Западна Европа, достигнувајќи удел од 21,5%. До 2030, се очекува електричните возила да имаат над 54% пазарен удел.
Битката меѓу климатските цели и економските реалности сè уште трае. Додека еколозите бараат одлучна акција, индустријата бара време. Кој ќе попушти прв – регулаторите или производителите – ќе биде клучно прашање за иднината на европската автомобилска индустрија.
