Обновливата енергија стана клучен дел од глобалната енергетска транзиција, претставувајќи се како чиста алтернатива на фосилните горива. Но, зелено или обновливо не значи нула влијание.
Еколошките организации и експертите предупредуваат дека зелената етикета не треба да се изедначува со отсуство на влијание и дека е неопходно да се преиспита начинот на кој се спроведува имплементацијата на овие технологии.
И покрај нивните неспорни еколошки придобивки, обновливите извори не се ослободени од создавање негативни влијанија врз околината.
Наталија Корбалан, портпарол на платформата SOS Rural, изјавува: „Зелено значи да се обработува земјата, да се грижи и да се заштитува животната средина“, поставувајќи прашања за неограничената употреба на терминот за овие технологии.
Најпарадгматичниот случај е во шпанската провинција Хаен, каде четири фотонапонски проекти во општината Лопера, заедно со уште 20 планирани во регионот, се закануваат дека ќе уништат повеќе од 100.000 маслинови дрвја.
Оваа состојба ги натера организации како SOS Rural, Asociación Ecología y Libertad и платформата Campiña Norte да покренат масовна тужба со цел да ја спречат изградбата на фотонапонски постројки на земјоделско земјиште.
Проблемите не се ограничени само на соларната енергија. Морските ветерни паркови носат свои еколошки предизвици – од нарушување на живеалиштата за време на градба до ризик од судири со морски птици во миграциски зони.
Понатаму, и соларната и ветерната енергија зависат од материјали кои се добиваат преку рударски процеси што, парадоксално, можат да имаат сериозни влијанија врз животната средина.
Оваа забелешка важи и за електричните возила, бидејќи вадењето и обработката на материјали за нивните батерии поставуваат прашања за нивната вистинска одржливост.
Потребата од уредена транзиција кон обновливи извори
Експертите се согласуваат дека обновливите извори се неопходни за борба против климатските промени, но истакнуваат дека мора да се спроведуваат на поорганизиран и одговорен начин.
Даниел Јато Еспино, истражувач од Меѓународниот универзитет во Валенсија, предупредува дека „недостатокот од стратешко планирање може да доведе до социјално отфрлање, загуба на пејзажни вредности и конфликти со традиционални активности како што се земјоделство или рибарство“.
Клучот, според експертите, е во правилниот избор на локации. Мар Асунсион од WWF посочува дека помалку од 2% од територијата на Шпанија би било доволно за задоволување на енергетските потреби на земјата, што ја потенцира важноста од избирање „подрачја со низок еколошки отпечаток“ за поставување на постројките.
Енергетската транзиција не треба да стане „трка за инсталирање мегавати по секоја цена“, како што предупредува Јато Еспино. Напротив, таа мора да биде „уредена, партиципативна и чувствителна на територијата“, почитувајќи ги локалните екосистеми и традиционалните економски активности што покажале одржливост низ времето.
Дебатата за обновливите извори ја нагласува комплексноста на енергетската транзиција. Иако никој не го оспорува напуштањето на фосилните горива, предизвикот е во постигнување рамнотежа меѓу климатската итност и заштитата на животната средина и руралните заедници. Само со внимателно планирање и јасна регулаторна рамка може да се обезбеди дека зелената енергија навистина е одржлива.
