На 18 јули во земјите од Европската унија стапува на сила Регулативата за екодизајн за одржливи производи (ESPR), која е дел од пакетот мерки на Акциониот план за циркуларна економија за 2020 година. Новата регулатива ќе придонесе ЕУ да ги постигне своите цели во делот на подобрување на животната средина и климата и двојно да ја зголеми стапката на циркуларност на користење на материјалите, како и да ги достигне целите за енергетска ефикасност до 2030 година.
„Производите и начинот на кој ги користиме може да имаат значително влијание врз животната средина. Според тоа, потрошувачката во ЕУ може да биде главна причина за климатските промени и загадувањето“ се вели во сооштенитено на надлежните тела во ЕУ.
Регулативата за екодизајн за одржливи производи има за цел значително да ги подобри кружноста, енергетските перформанси и другите аспекти на еколошката одржливост на производите пласирани на пазарот на ЕУ. Со тоа, ќе се направи значаен чекор кон подобра заштита на нашата планета, поттикнување поодржливи деловни модели и зајакнување на севкупната конкурентност и еластичност на економијата на ЕУ.
Во 2021 година, регулативите за екодизајн ја намалиле потрошувачката на енергија на регулираните производи за 10% и им заштедиле на потрошувачите 120 милијарди евра во трошоците за енергија, при што се проценува дека заштедите се удвоиле во 2022 година.
Директивата за екодизајн се заснова на одржлив пристап кон дизајнот наречен Екодизајн, кој има за цел да ги минимизира влијанијата на производот врз животната средина преку различни дизајнерски решенија.
Од 18 јули 2024 година, новата регулатива ќе продолжи да ги спроведува еколошките стандарди за дизајн на производи, но исто така ќе воведе пошироки мерки, како што е забраната за уништување на непродадените производи, за дополнително подобрување на одржливоста низ Европската унија и до 2030 година потенцијално ќе доведе до заштеда на енергија еднаква на големината на увозот на руски гас од ЕУ.
Директивата за екодизајн ESPR е дел од Европскиот зелен договор, политички пакет мерки што има за цел да ја направи ЕУ неутрална за јаглерод до 2050 година. За него се достапни огромни средства од околу 1 трилион евра. Нејзините ветувања се движат од развој на економскиот раст од користење на ресурси, преку обновување на природата, до подобрување на јавното здравје и благосостојба.
Една од политиките во Зелениот договор на ЕУ е Акциониот план за циркуларна економија каде спаѓаат зајакнување на потрошувачите во одржливи избори, намалување на отпадот и „иницијатива за одржливи производи“.
ESPR ќе воведе дигитален пасош за производи што се дел од регулативата. Ова ќе биде лесно достапна ознака на производите што ги прави информациите за одржливост веднаш достапни за актерите во синџирот на снабдување, регулаторите и потрошувачите. Во 29-те групи производи со критериуми за екодизајн во 2024 година се: осветлување, локални грејачи со цврсто гориво, простори и бојлери,котли на цврсто гориво, производи за греење и ладење на воздухот, фрижидери и замрзнувачи, професионални фрижидери и фрижидери со функција за директна продажба, правосмукалки, машини за перење и машини за сушење, клима уреди и вентилатори за удобност, индустриски навивачи, единици за вентилација, производи за греење и ладење на воздухот, телевизорите, апарати за готвење, машини за миење садови, пумпи за вода, енергетски трансформатори, надворешни напојувања,компјутери и мали сервери, мобилни телефони, безжични телефони и таблети, електрични мотори….
Одржливиот производ ќе прикаже една или повеќе од следниве карактеристики: ќе користи помалку енергија, трае подолго, лесно може да се поправи, деловите може лесно да се расклопат и да се стават во понатамошна употреба,содржи помалку супстанции загрижувачки, може лесно да се рециклира, содржи повеќе рециклирана содржина, има понизок јаглерод и еколошки отпечаток во текот на неговиот животен циклус.
Влијанието врз животната средина на целиот животен циклус на производи е значајна тема во еколошките регулативи на ЕУ и политиката на Унијата.
