Недостиг и ограничувања за купување
Во некои делови на САД, потрошувачите веќе плаќаат двојно повеќе од просечната цена, а во одредени супермаркети јајцата воопшто ги нема на полиците. Дополнително, органските јајца и оние од кокошки што се одгледуваат надвор од кафези се уште поскапи, а некои продавници воведоа ограничувања за количината што може да се купи.
Причина за кризата – птичји грип
Главниот виновник за зголемувањето на цените е епидемијата на птичји грип, која започна во 2022 година. Доколку вирусот се прошири на фарма, целото јато мора да биде уништено, а бидејќи големите фарми одгледуваат над еден милион кокошки, тоа значи значителен недостиг на јајца на пазарот.
Потребни се месеци за фармите да бидат дезинфицирани и повторно да започнат со производство. Од почетокот на тековната епидемија, над 145 милиони кокошки, мисирки и други птици се уништени, од кои најголем дел се несилки.
Дополнителен фактор што влијае на снабдувањето се законите за одгледување кокошки надвор од кафези во десет американски сојузни држави. Во Чикаго, на пример, цените варираат – стандардните јајца чинат 4,49 долари (4,31 евра), додека оние од кокошки одгледувани без кафези достигнуваат 6,19 долари (5,94 евра).
Историски паралели: Трумановите јајца и кризата од 1940-тите
Оваа криза со јајцата потсетува на слична ситуација од 1940-тите, кога САД беа погодени од недостиг на храна за време на претседателството на Хари Труман (1945-1953).
Во тие години, цената на јајцата и другите основни прехранбени производи значително се зголеми поради последиците од Втората светска војна и контролираните економски политики. Во 1946 година, американската влада воведе ценовни ограничувања за да спречи прекумерна инфлација, но тоа доведе до намалено производство, што резултираше со недостиг на јајца и други намирници.
Во обид да ја стабилизира економијата, Труман ја укина контролата на цените, што ги охрабри фармерите повторно да произведуваат, но истовремено ги зголеми цените за потрошувачите. Овој период е познат и како „Трумановата криза“, кога цената на десетина јајца надмина 70 центи – што во денешни пари би било речиси 10 долари.
Иако денешната ситуација е предизвикана од епидемија, а не од воена економија, ефектите врз потрошувачите се слични – ограничена понуда, високи цени и неизвесност за иднината на пазарот на јајца.
Дали американските власти ќе преземат мерки за стабилизирање на цените или пазарот сам ќе се регулира, останува да се види во наредните месеци.
