Милиони луѓе ширум светот со нетрпение очекуваат да дојде мај, месецот во кој се одржува еден од најголемите музички настани, а тоа е Евровизија. Нејзината историја започнува во 50-тите години, откако започнала да се обновува воено-разурнатата Европа, Европскиот радиодифузен сојуз со седиште во Швајцарија формирала ад-хок комисија за да пронајде начини да ги обедини земјите од Европскиот континент преку „забавна програма“. На состанокот на комисијата одржан во јануари 1955 година во Монако, генералниот директор на швајцарската телевизија и претседателот на комисијата Марсел Бесон дошол до идеја за интернационален избор на песна, каде земјите ќе учествуваат во една телевизиска програма, која ќе биде пренесувана истовремено во сите земји на унијата.
Првото издание се одржало во градот Лугано, Швајцарија на 24 мај 1956 година каде учество зеле седум земји – секој изведувајќи по две песни, за да има вкупно 14. Ова бил единствениот избор кога се изведувале повеќе од една песна од страна на една држава: од 1957 година било дозволено да се изведува една песна од страна на една држава. На изборот во 1956 година победила земјата домаќин, Швајцарија.
Сепак и по 67 години од првото издание на овој спектакуларен музички настан Ирска го држи епитетот како најуспешна. Со седум победи, Ирска е најуспешната земја на ова натпреварување, според статистичките податоци што ги објавуваат организаторите по секое годинашното издание на овој европски музички фестивал. Ирска како најуспешната земја учесничка на Евровизија прво учество го зема во 1965 во Непали. Сепак последната победа ја освои во далечната 1996-та година.
На 67. издание на овогодинешната Евровизија, во првата полуфинална вечер пред публиката се претставија 15 земји. Како најуспешни кои се пласираа во финалето се: Хрватска, Молдавија, Швајцарија, Финска, Чешка, Израел, Португалија, Шведска, Србија и Норвешка. Земјите кои не се пласираа во финалето се: Малта, Летонија, Ирска, Азербејџан и Холандија. Втората полуфинална вечер се ќе се одржи во четврток, на 11 мај, а големото финале в сабота на 13 мај.
Инаку, за првпат по дваесет години, Македонија нема свој претставник на ова големо музичко натпреварување, откако Македонската радио-телевизија (МРТ) соопшти оти нема да учествува поради енергетската криза и скратените финансии.
Слоганот на најголемиот европски музички натпревар годинава гласи „Обединети од музиката“ (United By Music). Вкупно 37 држави ќе се претстават на Евровизија, односно три помалку од минатата година откако покрај Македонија, учеството го повлекоа и Бугарија и Црна Гора. Од земјите од регионот, Србија и Хрватска ќе настапат утревечер, додека Албанија и Грција ќе се претстават во втората полуфинална вечер.
Но како велат, за да знаеш зошто некои работи се случуваат вака или онака види како почнале. Се навраќаме низ времето, евоцирајќи ги најголемите неуспеси на земјите кои одлучија да застанат на евровизиската сцена.
Ирска испрати мисирка на Евровизија
Белград, 2008
Многу често се случува некои луѓе да експериментираат без притоа да го проценат реалниот ризик. Во 2008 година на таков потег се одлучи и Ирска кога како претставник на Евровизија го испрати Дастин со „Irelande Douze Pointe”. Тоа што ја збуни јавноста беше костимот на натпреварувачот. Кога се појави на сцената во костим на мисирка почнаа низата бурни реакции. Некои од Ирците шпекулираа дека токму мисирката го најави економскиот пад на земјата во таа година. Сепак и покрај тоа што ирската делегација настапот и песната ги квалификуваше како „многу смешни и со многу одлична мелодија“ на крајот „Irelande Douze Pointe” беше исвиркана, а Ирска испадна во полуфиналната фаза.
Мадона се појавува како вселенски пират
Тел Авив, 2019
Во 2019 година Мадона не само што ја разбранува јавноста туку и добро наплати за Евровизија. Таа се појави на сцената опкружена со „монаси“ кои воедно беа нејзини придружни вокали. Некои од коментарите гласеа дека е облечена како вселенски пират. Покрај нејзините трансформации со гардеробата на нејзиното око имаше лепенка како оние на пиратите. Како дел од сценскиот настап беше прикажана и бионичка рака. На момент се чинеше како Мадона да се тресе на настапот, гласеа некои од реакциите.
Португалија започнува револуција
Брајтон, 1974 година
Објавени се многу книги, есеи, написи и мемоари за Револуцијата на каранфилите, како што историографијата го нарекува државниот удар со кој беше соборен португалскиот диктатор Марсел Каетано во април 1974 година, кој пет ипол години претходно го наследи Антонио Салазар, португалскиот господар во претходните 36 години. Две песни беа искористени како таен знак на пучистите во ноќта на државниот удар. Првиот беше на последното место на Изборот за песна на Евровизија, одржан во Брајтон на 6 април 1974 година, кога на него настапија АББА (победник со песната Ватерло), Оливија Њутн-Џонс и Џиљола Чинкети, меѓу другите. Самото судбоносно време ја претвори во симбол на отпорот кон неправдата, без разлика дали тој симбол денес е само романтичен спомен на големите денови или некоја скриена надеж дека народот повторно ќе има сила ако дојдат такви денови кога на тиранинот треба да му се застане на неговиот врат… E depois de Adeus (И потоа збогум), меланхоличен љубовен текст напиша Хозе Низа, а музиката е на тогаш познатиот музичар Хозе Калварио.
Финскиот бакнеж од ист пол
Малме, 2013 година
Кампањата за истополови бракови земаше замав во Финска кога Криста Зигфридс отиде на Евровизија со нејзината песна Marry Me. Таа излезе на сцената во свадбен, свечен фустан како што беше планот. Но, тогаш дојде изненадувањето кога ги „заклучи“ усните со една од нејзините придружни танчерки. Турција веднаш го откажа емитувањето на второто полуфинале како и финалето. Со таквиот потег Финска заврши само на 24-то место.
Русија ја бојкотира Украина
Киев, 2017 година
Украина беше горда што беше домаќин на Евровизија 2017 година. Бидејќи Русија изврши инвазија на дел од земјата во 2014 година, не беше јасно дали Москва ќе испрати претставник во Киев. Конечно беше одлучено да се испрати руската пејачка на X Factor Јулија Самоилова со нејзината Flame Is Burning. Но, тогаш се покажа дека таа претходно настапувала на Крим, што доведе до тоа Украина да и забрани влез во земјата. Русија се повлече од натпреварот.
Грузија ја бојкотира Евровизија
Москва, 2009 година
Тензиите меѓу Русија и нејзините соседи многупати ескалирале на самата Евровизија и тоа повеќе пати. Во 2009 година Џорџија одлучи да ги испрати на евровизија Стефан и 3Г со песната We Don’t Wanna Put In. Европската радиодифузна унија, која го организира натпреварот, за песната се изјасни дека испраќа порака против Владимир Путин, по руската инвазија на Грузија во 2008 година. Грузија беше поканета да даде алтернатива – но реши целосно да се повлече. Грузија беше домаќин на Tbilisi Open Air/AlterVision, алтернативен европски музички фестивал, за време на викендот на финалето од Евровизија, истата година.
Белгија пее на измислен јазик
Рига, 2003 година
Во 2003 година кога Евровизија дозволи натпреварувачите да пеат на друг јазик освен мајчиниот Urban Trad од Брисел ја изведе нивната Sanomi на измислен јазик. Белгија целосно ја искористи предноста што може да внесе креативен дух во својот настап, но сепак искуството го покажа спротивното. По настапот Белгија се соочи со несимпатични реакции. Белгиските безбедносни служби тврдеа дека пејачката на групата, Соеткин Колиер, претходно имала симпатии на крајната десница. Таа се изјасни за невина, а истрагата потоа ќе заклучи дека тврдењата биле претерани. Но, веќе беше доцна за Колиер, која мораше да се повлече од Евровизија.
Скандал со гласањето во Норвешка
Лондон, 1963 година
Во првите години од создавањето на Евровизија, за самиот натпреварувачки дел кружеа гласини за местење гласови. Во далечните педесети години Данска и Швајцарија се бореа на врвот, но по се се чинеше дека Швајцарија ќе го земе првото место. И кога беше најтензично дојде редот на гласање на Норвешка, чиј портпарол не го следеше официјалниот формат при објавувањето на кого ги доделуваат бодовите и беше побарано да почне одново. Наместо тоа, шефот на жирито побара кратка пауза, пред да го вклучат повторно во преносот. Кога камерите се вратија во Норвешка, жирито ги промени своите гласови кои беа во полза на Данска, која според бројот на поени од пред нос и ја зема победата на Швајцарците.
Ирска ја прескокна Евровизија поради штрајк на RTÉ
Минхен, 1983 година
Во 1983 година, Ирска доживеа колективен нервен слом. Бројните случувања во тоа време меѓу кои и економската криза доведоа до момент кога островот почна „да тоне“. Целата тензија и негативна енергија директно се одразија и на самиот избор на песна за Евровизија. Следствено, организаторот на Ирска не само што немаше можности да испрати свој претставник туку наиде и на проблем за емитување на настанот наречен Евровизија. Со цел да се надмине таквиот проблем Ирска го презема изворот на BBC. Таа година Луксембург ја доби наградата со Si La Vie Est Cadeau, во изведба на француската пејачка Корин Хермес. Тоа иако беше петта победа на земјата – но, како што признава дури и официјалната веб-страница на Изборот за песна на Евровизија, победничката песна „не ги запали европските топ листи“.
Извор: irishtimes.com
