Градот под чад
Пожарот на депонијата „Дрисла“ кој избувна пред два дена сè уште не е ставен под контрола. Наместо да згасне, густ чад продолжува да се шири низ Скопје, стигнувајќи до населбите Аеродром, Ново Лисиче, Кисела Вода и Драчево. Мирисот на изгорена гума и пластика се чувствува и во централните делови на градот.
Мерните станици покажуваат повремени надминувања на дозволените вредности на ПМ10 честичките – во Лисиче тие достигнале над 53 µg/m³, што е над законски дозволената граница. Граѓаните алармираат за печење во очите, кашлица и отежнато дишење.
Што велат стручњаците
ПМ10 и ПМ2.5 честичките, кои настануваат при горење отпад, можат да предизвикаат сериозни последици по здравјето: хронични белодробни заболувања, влошување на срцевите состојби, па дури и анемија. Лекарите советуваат што помалку изложеност на отворено, особено за деца, постари лица и хронично болни.
Институциите и нивниот одговор
Центарот за управување со кризи (ЦУК) и Дирекцијата за заштита и спасување (ДЗС) информираат дека пожарот се гаси со техника на затрупување, бидејќи водата не дава резултати. Сепак, институциите избегнуваат да излезат со јасни податоци за реалното загадување и ризик за здравјето.
Недостасува координирана стратегија и транспарентна комуникација со јавноста, што дополнително ја зголемува недовербата кај граѓаните.
Граѓаните преземаат иницијатива
Покрај бурните реакции на социјалните мрежи и сведоштвата за чад и неподнослив мирис, граѓанскиот сектор се активира со конкретни чекори. Еколошката платформа О2 коалиција покрена онлајн петиција со која бара депонијата „Дрисла“ да остане под јавно управување и да се трансформира во современ центар за управување со отпад.
Петицијата за кратко време собра стотици потписи, што ја покажува мобилизацијата и загриженоста на јавноста. Активистите јасно порачуваат дека здравјето и чистиот воздух се јавен интерес кој не смее да биде ставен на пауза пред лицето на институционалната апатија.
Јавен интерес над институционална апатија
Оваа криза е многу повеќе од локален пожар. Таа отвора сериозни прашања за управувањето со отпадот, капацитетите на институциите и, пред сè, здравјето на граѓаните. Јавноста не смее да остане во темнина додека чадот буквално ја задушува довербата.
Скопје има потреба од долгорочна стратегија за справување со депонии и загадување – не од ад-хок мерки и уверувања дека „нема место за паника“.
