Европската комисија ја лансира својата прва квантна стратегија со цел да ги зајакне капацитетите на ЕУ во областа на квантната компјутерска технологија. Со пробиви во здравството, одбраната и сајбер-безбедноста, Брисел се трка да ги обедини напорите, да ја поттикне иновацијата и да го преземе водството во технолошката иднина – пред да стане предоцна.
Во средата, Европската комисија ја усвои својата прва квантна стратегија, претставувајќи план за трансформирање на ЕУ во глобален лидер во квантните технологии и за избегнување на заостанување во трка која моментално ја водат САД и Кина.
„Квантната технологија можеби звучи како научна фантастика за некои, но тоа веќе е реалност“, изјави извршната потпретседателка Хена Виркунунен при лансирањето на иницијативата. „Овие технологии ќе ја променат нашата економија, нашата безбедност и начинот на кој решаваме сложени проблеми.“
Квантната технологија – нова генерација компјутери
Квантните технологии ветуваат трансформација на секој сектор – од здравство и логистика до одбрана и сајбер-безбедност. Тоа е нова генерација компјутери, но за разлика од класичните компјутери, квантните машини обработуваат информации во повеќе состојби истовремено, овозможувајќи пресметки кои претходно беа недостижни.
Некои рани апликации веќе се тестираат во реалниот свет. Во здравството, квантно подобрените радиолошки скенери ветуваат порано и поточно дијагностицирање на рак или невродегенеративни заболувања.
Гравиметриски сензори базирани на квантна механика се користат за мапирање на подземни резерви на вода и за следење на сеизмичка активност.
А во сајбер-безбедноста, ЕУ се подготвува за континентална мрежа за квантна комуникација, способна да заштити чувствителни податоци од идни квантни сајбер-напади.
Двојна намена: цивилна и воена
Квантните технологии имаат потенцијал за двојна употреба – и во цивилни и воени области. Квантните сензори, на пример, можат со висока прецизност да откриваат подморници или подземни структури, а квантната комуникација нуди досега невидено ниво на енкрипција за безбедна координација на бојното поле.
Надопаѓање на заостанувањето
Иако е дом на една третина од светските квантни стартапи и води во научни публикации, Европа моментално заостанува во комерцијализацијата на овие откритија, истакна Виркунунен, иако ЕУ има и една од најголемите квантни стартап екосистеми.
„Добавувачите од ЕУ обезбедуваат речиси половина од хардверските и софтверските компоненти што се користат во квантните компјутери,“ рече таа, но додаде дека фрагментираните национални стратегии, недостатокот од приватен капитал и отсуството на индустриски рани корисници се клучни слабости.
Меѓу најамбициозните национални иницијативи, Франција во 2021 година откри квантна стратегија вредна 1,8 милијарди евра, со цел да стане „глобален лидер во квантното компјутерство“ до 2025. Германија следеше со свој голем план во 2023, вложувајќи 2,8 милијарди евра за забрзување на развојот и индустријализацијата на квантните технологии. Други членки – вклучувајќи ги Холандија, Финска и Австрија – исто така лансираа национални стратегии, иако со поскромни буџети, фокусирани на квантна комуникација, сензори и инфраструктура.
Новата стратегија има за цел да го промени тоа преку насочување на инвестициите, зајакнување на координацијата меѓу земјите членки, и проширување на јавната инфраструктура, како што се пилот линии за квантни чипови и компјутерски капацитети.
„Клучно е да се дејствува веднаш. Целта ни е да предложиме решенија за зголемување на обемот, за подобра координација на нашите моментално фрагментирани напори со земјите членки, и – најважно – да бидеме лидери“, рече Виркунунен, осврнувајќи се на потребата од поголемо производство и примена.
Средбата во средата претставува прв чекор кон идниот Квантен акт – законодавство што е во подготовка од страна на Комисијата и се очекува во 2026 година, со цел да обезбеди правна рамка за забрзување на инвестициите, поддршка на иновациите, финансирање и координација низ цела Европа.
