Како што граѓанската војна влегува во втората година, двете завојувани фракции во Судан и натаму водат смртоносна борба за моќ. Од почетокот на конфликтот, 15 април 2023 година, убиени се речиси 15.000 луѓе, а раселени се повеќе од 8,2 милиони, што доведе до најтешката криза со раселување во светот. Речиси 2 милиони раселени Суданци побегнаа во нестабилни области во Чад, Етиопија и во Јужен Судан, преполнувајќи ги бегалските кампови и предизвикувајќи загриженост дека суданските бегалци наскоро би можеле да се обидат да влезат во Европа.
ОН продолжуваат да се залагаат за поголема поддршка бидејќи на повеќе од 25 милиони луѓе им е потребна хуманитарна помош, а влошените ризици за безбедноста на храната ја предизвикуваат „најголемата криза со глад во светот“. Во меѓувреме, напорите за посредување не дадоа резултати бидејќи водачите на суданските вооружени сили (САФ) и Силите за брза поддршка (РСФ) одбиваат да го запрат нивното насилство, а регионалните и меѓународните актери зазедоа страна во војната.
Конфликтот првенствено е борба за моќ меѓу водачите на суданските вооружени сили (САФ) и моќната паравоена група позната како Сили за брза поддршка (РСФ). Двете групи, предводени од генералот Абдел Фатах ал-Бурхан и Мохамед Хамдан „Хемедти“ Дагало, соодветно, се борат една со друга за контрола на државата и нејзините ресурси. Како што се продлабочува конфликтот, се намалуваат и хуманитарните услови и ветувањата за долгоочекуваната демократска транзиција.
Во првата половина на дваесеттиот век, Судан беше заеднички протекторат на Египет и на Обединетото Кралство. Но во 1956 година тие потпишаа договор за откажување од суверенитетот на независната Република Судан. Новата република веднаш се соочи со големи предизвици – загрижувачка беше острата внатрешна поделба помеѓу побогатиот северен регион на земјата, кој беше мнозински арапски и муслимански и неговиот помалку развиен јужен регион, каде што повеќето луѓе беа христијани или анимисти.
Оваа поделба беше во центарот на две граѓански војни. Втората суданска граѓанска војна од 1983 до 2005 година беше брутална – загинаа околу два милиони луѓе. Во јули 2011 година, јужната територија на Судан се отцепи и формираше нова држава – Република Јужен Судан.
Покрај внатрешниот конфликт, постколонијалниот период на Судан беше обележан и со диктатурата на Омар ал-Башир. Башир ја презеде власта со државен удар во 1989 година по неговата служба во египетската војска, а подоцна служеше како офицер на САФ. Како претседател, Башир го надгледуваше најголемиот дел од граѓанската војна, отцепувањето на Јужен Судан и конфликтот во Дарфур. Војната во Дарфур избувна во 2003 година и подоцна, од страна на Меѓународниот кривичен суд (МКС) и Стејт департментот на САД, ќе биде осудена како геноцид врз неарапските популации во западен Судан како што се народите Крзно, Загава и Масалит. Режимот опстана до 2019 година, а Омар ал Башир беше претседател на Судан 30 години. До последната деценија од неговото претседателствување, Башир се соочуваше со зголемени народни протести кои повикуваа на демократија, пристап до основни услуги и нов систем на управување. Револуцијата кулминираше со државен удар во април 2019 година, кој беше спроведен заедно со САФ, под водство на генералот Абдел Фатах ал-Бурхан и РСФ, милиција предводена од Мохамед Хамдан „Хемедти“ Дагало.
Пред 2019 година, Башир ја ангажираше РСФ за да го заштити од државни удари и обиди за одземање на неговиот живот. И покрај ова, РСФ на крајот учествуваше во пучот во 2019 година за соборување на Башир и работеше заедно со САФ за да се воспостави преодна влада и нов устав.
Преговорите во текот на 2022 година за иднината на суданското владеење кулминираа со договор од декември 2022 година, кој ја постави основата за двегодишна транзиција кон цивилно раководство и национални избори. Како што преодната влада, почна да преговара за спроведувањето на планот, почнаа да се појавуваат големи спорови. Договорот повика на евентуална интеграција на РСФ во легитимните вооружени сили на Судан и ги стави и САФ и РСФ под цивилно раководство. Една од слабостите на договорот беше тоа што не беше наведен рок за интеграција на РСФ во САФ. Двајцата водачи го пропуштија рокот од почетокот на 2023 година за да ги утврдат условите за спроведување на договорот, што укажува на тензија во врска со улогата на РСФ, нејзиниот однос со САФ и иднината на двете сили како подредени на избраната влада.
Како што минуваа месеците, борбата за моќ помеѓу САФ на Бурхан и РСФ на Хемедти продолжи да ги намалува напорите за транзиција на земјата. До почетокот на април, трупите на САФ беа наредени по улиците на Картум, а војниците на РСФ беа распоредени низ Судан. На 15 април, серија експлозии го потресоа Картум, заедно со силни истрели. Раководството на САФ и на РСФ се обвинуваа меѓу себе кој прв пукал. Вклучувањето на групата Вагнер и странското воено влијание, особено од Обединетите Арапски Емирати, ризикуваат да го продлабочат ривалството во кризата во Судан.
Инаку од почетокот на конфликтот, неколку невладини организации, вклучително и Хјуман рајтс воч, документираа докази за бројни масовни злосторства, што поттикна обвинувања за етничко чистење и воени злосторства. Во април минатата година, американската амбасадорка во Обединетите нации Линда Томас-Гринфилд посочи на докази кои укажуваат дека жените и девојчињата на возраст од 14 години биле жртви на сексуално насилство извршено од РСФ.
Хуманитарниот пристап останува клучна грижа за многу меѓународни актери, вклучително и Соединетите Држави, кои неодамна го повикаа Советот за безбедност на ОН да одобри испорака на помош преку Чад.
Условите во земјата веќе беа лоши пред април 2023 година и оттогаш се влошија. Над шестотини луѓе загинаа во првиот месец од борбите, а нападите уништија болници и друга витална инфраструктура. Во август 2023 година, Обединетите нации изјавија дека конфликтот во Судан „излезе од контрола“ бидејќи бегалците продолжија да бегаат од земјата, а здравствениот систем пропадна, зголемувајќи ги стравувањата од појава на болести. Кризата со раселувањето е особено загрижувачка со оглед на нестабилноста на околниот регион – Судан граничи со други нестабилни земји како што се Централноафриканската Република, Чад, Еритреја, Етиопија, Либија и Јужен Судан. Како последица на тоа, шефот на хуманитарната и итна помош на ОН го нарече Судан „еден од најлошите хуманитарни кошмари во поновата историја“.
На 8 март 2024 година, Советот за безбедност на ОН донесе резолуција со која се повикува на итен прекин на насилството во Судан. Неколку дена подоцна, САФ се согласи на индиректни преговори со РСФ, со посредство на Либија и Турција. Сепак, разговорите пропаднаа на 11 март, откако највисокиот генерал на САФ го отфрли предлогот за прекин на огнот во текот на светиот исламски месец Рамазан, доколку силите на РСФ не се повлечат од цивилните локации. Изјавата дојде откако САФ постигна значителен напредок кон повторното заземање на Картум. Неодамнешните успеси на САФ делумно се припишуваат на неговата употреба на вооружени беспилотни летала испорачани од Иран.
