Звучи како урбана легенда, но не е. Кај некои луѓе студениот ветер, ладен базен или дури и чаша со мраз во раката може да предизвика реакција која изгледа драматично – пече, чеша и се шири побрзо отколку што очекувате. Не станува збор за „чувствителна кожа“, туку за уртикарија на студ, состојба при која телото на ладен стимул реагира со ослободување на хистамин, како да се брани од напад.
Најчесто се јавува кај деца и помлади возрасни лица, но тоа не значи дека другите се поштедени. Кај некого симптомите се ограничени на неколку црвени дамки на рацете, додека кај други може да дојде до состојба што бара итна медицинска помош. Затоа е важно оваа појава да не се сведува на „само од зимата“, бидејќи кај помал број луѓе може да биде сериозна.
Како изгледа уртикаријата на студ и зошто може да биде опасна
Симптомите најчесто се појавуваат неколку минути по изложување на студ, а често се засилуваат кога кожата почнува повторно да се загрева. Прво се јавува црвенило, потоа издигнати плускавци или дамки кои силно чешаат, а понекогаш и оток.
Доколку се консумира сладолед или ладен пијалак, може да дојде до отекување на усните, јазикот или грлото. Држење замрзнат предмет може да предизвика отекување на дланките. Најризични се ситуациите кога поголем дел од телото е изложен на студ, како капење во ладна вода, бидејќи тогаш може да настане системска реакција со отежнато дишење, вртоглавица, губење на свеста и шок. Во такви случаи потребна е итна медицинска интервенција.
Што се случува во кожата и како се поставува дијагноза
Во основа е реакција на мастоцитите – клетки на имунолошкиот систем кои, под влијание на студ, ослободуваат хистамин и други воспалителни материи. Тоа доведува до ширење на крвните садови, оток и интензивен чешање.
Дијагнозата обично ја поставува дерматолог или алерголог со едноставен тест – кратко поставување ладен предмет (на пример коцка мраз) на кожата и следење на реакцијата.
Како да се заштитите
Основата на третманот е превенција: топло и слоевито облекување, заштита со шал, капа и ракавици, како и претпазливост со ладни пијалаци и храна. Кај некои луѓе, превентивно земање антихистаминик може да ги ублажи симптомите, но секогаш во консултација со лекар.
Кај лица со тешки реакции може да се препише авто-инјектор со адреналин. Добрата вест е дека кај околу половина од заболените состојбата со текот на времето се намалува или целосно исчезнува.
