Зошто Португалија и Шпанија се најранливите европски земји во однос на прекините на електричната енергија? Две работи го зголемуваат ризикот. Португалија и Шпанија се земјите со најголем ризик од масовни прекини на електричната енергија во Европа, според најновото истражување на британскиот институт Ембер. Причината за ова лежи во слабата поврзаност на Иберискиот Полуостров со остатокот од континенталната електрична мрежа.
Според новате студија на британскиот енергетски институт Ембер, кој се занимава со енергетска транзиција, Португалија и Шпанија во моментов се најранливите европски земји на големи прекини на електричната енергија. Според нивната анализа, главната причина е слабата поврзаност со континенталната европска електрична мрежа.
Масовното прекинување што се случи на 28 април оваа година остави околу 60 милиони луѓе без електрична енергија неколку часа, главно во Португалија и Шпанија.
Тоа беше најголемото прекинување на електричната енергија во модерната европска историја, иако експертите предупредуваат дека слично сценарио може да се случи повторно.
„Иберискиот Полуостров е поранлив на вакви инциденти поради ограничените меѓусебни врски со остатокот од европската мрежа“, се наведува во извештајот.
По инцидентот, Шпанија и Португалија апелираа до ЕУ да поддржи нови проекти за поврзување на електрична енергија, нагласувајќи дека посилните меѓусебни врски се клучни за спречување на слични проблеми во иднина.
Колку време траеше обновувањето на системот во Шпанија и Португалија?
Шпанија целосно ја врати електричната енергија за околу 16 часа, со помош од Франција и Мароко, според Ембер.
Првата линија од Франција беше повторно активирана само 10 минути по прекинот на електричната енергија, а другите врски набргу потоа. Хидроелектричните и гасните електрани, исто така, придонесоа за брзото обновување, а електричната енергија беше целосно стабилизирана околу 4 часот наутро на 29 април.
Од друга страна, Португалија не доби веднаш меѓународна помош. Според министерката за животна средина Марија Граса Карваљо, португалскиот систем беше стабилизиран за околу 10 часа.
„За настан од ваков обем, тоа беше извонредно обновување“, рече министерот.
Португалскиот оператор REN активираше хидроелектрани со автономно стартување, вклучувајќи ги Кастело де Боде и комбинираната централа Тапада до Оутеиро.
Првите „енергетски островски зони“ во земјата почнаа да функционираат помеѓу 16:00 и 17:30 часот, додека првата меѓународна врска со Шпанија беше обновена дури во 18:36 часот. Од тој момент, закрепнувањето беше значително забрзано благодарение на стабилноста на шпанската мрежа.
Причини за прекини на електричната енергија: слабости на системот, а не сајбер напади
Извештајот на шпанската влада укажува дека причината за прекинот била „мултифакторска“, што значи дека се случила серија пренапони поради недостаток на планирање и ранливости во контролата на напонот.
Исклучена е можноста за сајбер напад или надворешна саботажа. Конечниот извештај на европската организација ENTSO-E се очекува во октомври.
Ограничени капацитети за увоз на електрична енергија
Овој прекин откри колку се недоволни капацитетите за итен увоз на електрична енергија во многу делови од Европа.
Ембер предупредува дека дури 55% од европскиот електроенергетски систем може да биде во опасност поради слични проблеми. Најризичните земји се:
Шпанија
Ирска
Финска
Португалија речиси целосно се потпира на Шпанија, што значи дека во случај на проблем во соседната земја, има многу малку алтернативни извори.
Важноста на меѓусебната поврзаност во ЕУ
Како дополнителен пример, во извештајот се наведува дека Украина и Молдавија веројатно би доживеале сериозни загуби на енергија за време на конфликтот со Русија доколку не беше прекуграничната размена на електрична енергија со нивните соседи од ЕУ.
„Поврзете нè со остатокот од Европа“
По прекинот на електричната енергија, владите на Шпанија и Португалија побараа политичка и финансиска поддршка од Европската комисија за брзо зајакнување на електричните врски на Иберискиот Полуостров со остатокот од ЕУ.
„Ни треба силен политички и финансиски сигнал на сите нивоа за да обезбедиме брза и ефикасна интеграција на Иберискиот Полуостров во европскиот енергетски систем“, се наведува во заедничката изјава на министерствата.
Во писмо до европскиот комесар за енергетика, Дан Јоргенсен, беше предложено до крајот на годината да се одржи министерски состанок со Франција и Комисијата, на кој би се дефинирала јасна стратегија и чекори за постигнување на енергетските цели на ЕУ за 2030 и 2040 година.
