Кога тогашниот надбискуп на Буенос Ајрес, Хорхе Марио Берголјо, го напуштил аргентинскиот главен град поради учеството на конклава во Ватикан, на која требало да се избере наследник на папа Бенедикт XVI, не знаел дека тоа ќе биде последниот ден во неговиот роден град.
Во 76 тата година од животот, година постар од онаа кога бискупите и кардиналите обично поднесуваат оставка на папата, Хорхе Марио Берголјо не бил сметан за сериозен кандидат за место на поглавар на Римокатоличката црква, велат аналитичарите.
„Кога го напуштил Буенос Ајрес и тргнал на конклавата, изгледал малку тажно.
„Се подготвувал за пензија во собата во Домот за свештеници во квартот Флорес“, рекол свештеникот Гиљермо Марко од Надбискупијата Буенос Ајрес за аргентинскиот весник „Кларин“ (Clarín).
Сепак, на свое, но и изненадување на целиот свет, Берголјо бил избран за папа и останал на светиот трон во Ватикан цели 12 години.
Густаво Вера, близок пријател на папата Фрањо, открива за BBC Mundo дека на почетокот папата мислел дека неговото папство ќе трае значително пократко.
„Мислеше дека ќе трае четири години, поради неговите години“, вели Вера, лидер на аргентинската организација за борба против трговијата со луѓе и робовладетелство „La Alameda“.
Двајцата размениле стотици писма во кои папата секогаш се интересирал за настаните во неговата татковина.
„Понекогаш коментираше фудбал, понекогаш танго, понекогаш културни настани“, вели Вера.
Папата внимателно ги следел вестите од Аргентина „до најмали детали“, додава.
„Во тек на тие 12 години, во неговиот распоред секогаш имало многу Аргентинци“, вели тој.
Сепак, она што е многу забележително за неговото папство е тоа што во тие 12 години никогаш не ја посетил неговата родна земја. Папа ги посетил четирите од петте земји кои се граничат со Аргентина. Првично отишол во Бразил, три месеци по изборите во 2013 година, потоа во Боливија и Парагвај во 2015 година, а потоа и во Чиле во 2018 година. Посетил и други земји во Латинска Америка, меѓу кои Куба, Еквадор, Мексико и Перу.
Зошто тогаш никогаш не отишол во Аргентина?
Одговорот го открива сложениот однос што папата Фрањо го имал со неговата родна Аргентина. Многумина го сакаат и сега го жалат, но други го паметат како контроверзна личност. Првичната гордост што многу Аргентинци ја почувствувале кога било објавено дека нивниот сонародник станал прв латинскоамерикански папа со времето беше заменета со разочарување.
Според истражувањето на Центарот за истражување Пју (Pew Research Center), бројот на испитаници кои имале позитивно мислење за папата од 91% во 2013 година па паднал на 64% во 2024 година. А негативното мислење за папата драстично пораснало од 3% на дури 30%.
Од шест латинскоамерикански земји кои биле вклучени во истражувањето, најголем пад во позитивниот став кон папата забележан е токму во Аргентина. Конзервативците го обвинуваа дека ги поткопува историските традиции кои им се свети, додека реформаторите од него очекувале подлабоки промени.
На секое прашање за можната посета на татковината, папа Фрањо секогаш давал нејасни одговори.
„Би сакал да одам. Тоа е мојот народ, но тоа уште не е во план.
„Има уште работи кои прво мора да се решат“, рекол последен пат кога бил прашан за посета на Аргентина во септември 2024 година, по враќањето од турнејата по азиско-пацифичкиот регион.
Аргентинците тешко го разбирале тоа двоумење на папата.
Густаво Вера вели дека вистинската причина што папата не отишол во Аргентина била неговиот страв дека неговата посета ќе се искористи за политички цели.
„Тој секогаш велел дека ќе оди во Аргентина кога ќе почувствува дека може да биде инструмент за национално единство, да помогне во преоѓање на поделбите, да се обиде повторно да ги обедини Аргентинците“, вели Вера.
Тој „раздор“ се однесува на длабоката, многудецениска политичка и социјална подела во Аргентина помеѓу присталиците и противниците на популистичкото движење перонизам, основано од покојниот претседател Хуан Перон во 1940-те.
Во земјата постои широко распространено уверување дека папа Фрањо бил перонист, што тој го негирал во книгата објавена по десетгодишнината од неговото папство во 2023 година.
„Никогаш не сум бил член на Пероновата партија, ниту сум бил перонистички активист ниту симпатизер“, напишал тој.
Многу Аргентинци го гледаат папата како премногу близок со поранешната претседателка Кристина Фернандез де Киршнер, која била претседателка од 2007 до 2015 година. Но, Густаво Вера вели дека папа Фрањо во текот на своето папство се среќавал со луѓе „од целиот политички и социјален спектар на Аргентина“, вклучувајќи ги и Маурисио Макри и Хавијер Милеј.
„Наместо да го обвинуваат Фрању, ние Аргентинци треба да се запрашаме што сме направиле за да не го заслужиме неговото присуство“, вели Вера.
Пријателот на починатиот папа исто така истакнува дека иако папата бил критикуван во медиумите и големите градови, луѓето во други делови на земјата искрено го сакале.
Вера верува дека папа Фрањо сепак се надева дека ќе ја посети својата татковина.
„Не ми го рекол тоа, но мислам дека крајот на неговата кариера го чувал за Аргентина, како да таа требало да биде последната станица на неговото долго патување“.
Иако ја одржувал врската со Аргентина, Вера вели дека папа Фрањо повеќе не чувствувал дека припаѓа само на една земја.
