Со откривање на генетски врски, нова студија го истражува интригантниот свет на леворакоста, нудејќи увид во развојот на мозокот и психијатриските особини на поединците.
Лејди Гага, Барак Обама, Бил Гејтс, Пол Макартни и Џастин Бибер имаат нешто заедничко со Џими Хендрикс, Џуди Гарланд и Дејвид Боуви – сите тие се леваци.
Околу 10 отсто од светската популација ја споделува оваа единствена особина. Прашањето зошто некои луѓе претпочитаат да ја користат левата рака како доминантна сè уште е тема на активно научно истражување.
Виновна е генетиката
Една неодамнешна студија објавена во списанието Nature Communications фрли светлина врз генетскиот аспект на леворакоста.
Научниците идентификуваа ретки варијанти на генот познат како TUBB4B, кој игра улога во контролирањето на обликот на клетката.
Овие варијанти се значително 2,7 пати почести кај леваците, нудејќи увид во генетската позадина и ориентацијата на примарната употреба на рацете.
Кај повеќето луѓе, левата хемисфера ја контролира и доминантната десна рака. Релевантните нервни влакна се вкрстуваат од лево кон десно во долниот дел на мозокот.
„Кај левораките луѓе, десната хемисфера ја контролира доминантната рака“, објаснува невробиологот Клајд Франкс, од Институтот за психолингвистика Макс Планк.
TUBB4B го контролира процесот на интеграција на протеините од витално значење за клеточната структура наречена микротубули.
Франкс сугерира дека овие микротубули може да играат клучна улога во воспоставувањето на асиметрија на мозокот, што диктира која рака ќе биде доминантна.
Случајна варијација
Врз основа на генетските податоци на повеќе од 350.000 средовечни и постари лица од базата на податоци на Обединетото Кралство Biobank, нова студија открива интригантни сознанија.
Додека околу 11 отсто од учесниците биле леваци, преваленцата на левораките варира на глобално ниво, под влијание на културните и еколошките фактори.
„Сметаме дека повеќето случаи на леворакост се случуваат едноставно поради случајни варијации за време на развојот на ембрионот на мозокот, без специфични генетски или еколошки влијанија“, објаснува Франкс.
Стигмата историски поврзана со леворакоста, рефлектирана во јазикот и културните практики, исчезна со текот на времето. Сепак, разликите во распространетоста сè уште постојат во различни региони, што укажува на културно потиснување на леворакоста.
Покрај горенаведените импликации, студијата укажува и на потенцијалните врски помеѓу асиметријата на мозокот и психијатриските особини.
Поединци со состојби како шизофренија или аутизам имаат поголема веројатност да бидат леваци или да ги користат двете раце подеднакво, што укажува на заеднички генетски патишта.
„Некои од гените кои функционираат во мозокот во развој за време на раниот живот би можеле да бидат вклучени и во мозочната асиметрија и во психијатриските особини“, заклучува Франкс.
