Според Европската унија, жените во Унијата сè уште заработуваат во просек 0,88 евра за секое евро што го заработуваат мажите, што значи дека од 17 ноември до крајот на годината, тие симболично „работат за џабе“.
Еднаквата плата за жените и мажите сè уште не е реалност во Европската унија, бидејќи мажите во просек заработуваат околу 12 проценти повеќе на час.
Ова практично значи дека жените, барем теоретски, од понеделник (17 ноември) можат да престанат да работат до крајот на годината за да ја компензираат разликата во заработката.
„Нема причина мажите и жените да бидат платени различно за истата работа“, рекоа европските комесари Роксана Минзату и Хаџа Лахбиб.
Иако разликата во платите во последните десет години се намали за околу четири проценти, напредокот е сè уште бавен, а ЕУ е далеку од вистинска родова еднаквост кога станува збор за заработката.
Околу 24 проценти од постојниот јаз се објаснува со фактот дека жените се значително повеќе застапени во помалку платените сектори, како што се грижата, здравството и образованието. Исто така, жените работат повеќе часови неделно од мажите, но многу повеќе време се троши на неплатена работа, што влијае на нивниот професионален напредок.
„Жените продолжуваат да се соочуваат со нееднаква распределба на грижата за другите. Таквата нееднаквост им го отежнува пристапот на жените до пазарот на трудот и напредувањето во кариерата“, изјави за „Еуроњуз“, директорката на ОН за жени за Европа и Централна Азија, Белен Санц.
Позицијата во хиерархијата влијае и на заработката. Имено, помалку од една од десет директорски позиции во компаниите ја држат жени.
Од 2020 година, Европската комисија постигна напредок во политиките за родова еднаквост, особено преку иницијативи за рамнотежа помеѓу работата и приватниот живот, услугите за грижа и транспарентноста на платите. Со цел да се намали родовиот јаз во вработувањето, ЕУ ја предложи Директивата за транспарентност на платите во 2023 година.
Според новите правила, кои стапуваат на сила најдоцна во јуни 2026 година, компаниите ќе мора да објавуваат информации за платите и да прават измени ако родовиот јаз во платите надминува пет проценти.
Европската комисија моментално подготвува нова Стратегија за родова еднаквост за периодот по 2025 година, која ќе дефинира нови иницијативи и регулативи за наредните години.
Приказната за Алекс и Марија
На веб-страницата на Европската комисија за односот кон жените и мажите на пазарот на трудот, живописно е наведен примерот на Марија. Таа и нејзиниот пријател Алекс дипломирале на Градежниот факултет на врвот на својата генерација. Добиле престижни пракси, го правеле истото, се бореле со истото и собирале препораки. А потоа влегле на пазарот на трудот.
Прва препрека – социјалните обрасци. И двајцата аплицирале за слична позиција. Алекс побарал повисока почетна плата бидејќи отсекогаш научил да биде самоуверен. Марија, плашејќи се да не изгледа „проблематична“, преговарала многу попретпазливо. Свесна дека работодавачот може да се грижи за фактот дека еден ден ќе сака семејство и дека можеби нема да „се вклопи“ во претежно машкиот тим, таа се согласила на помалку.
Втора препрека – разликата во платите.Три години работеа исто. Алекс беше унапреден во менаџер. Марија доби скромно зголемување на платата.
Третата пречка – родителството. По неколку години, Марија оди на породилно отсуство, а подоцна преминува на работа со скратено работно време за да ги избалансира своите обврски. Алекс, иако има и деца, не ја прекинува својата кариера.
Четвртата препрека – стаклениот таван. Во индустрија доминирана од мажи, Марија едвај гледаше жени на менаџерски позиции. Постепено, таа престана да верува дека самата може да стигне до таму. Алекс, од друга страна, најде ментор кој постојано го охрабруваше и го туркаше понатаму.
Петта препрека – неплатена работа. Кога родителите на Марија остареа, грижата за нив падна првенствено на неа. По работното време, таа се врати дома за да продолжи со својата втора, неплатена работа. Уморна, таа се повлече од трката за унапредување.
Приказната за Марија и Алекс е измислена, но како што е наведено на веб-страницата на ЕК, реалноста е идентична за огромен број жени низ Европската Унија.
Причините зошто жените заработуваат помалку не се едноставни: социјалните стереотипи, структурните пречки и директната дискриминација се испреплетени.
