За време на викендот, Зеленски објави целосна реконструкција на водечките државни енергетски компании, вклучувајќи и комплетна смена на раководството на „Енергоатом“, нуклеарниот оператор кој се најде во центарот на скандалот. Тој порача дека Владата мора да одржува „постојана и суштинска комуникација“ со истражните и антикорупциските тела и дека секоја откриена шема „мора да добие брза и праведна реакција“.
Зеленски најави и итен закон што Владата ќе го достави до украинскиот парламент, со кој ќе се изменува составот на Националната комисија за енергетика и комунални услуги – клучен регулатор во секторот. Покрај тоа, тој најави нови раководители и во други енергетски институции.
Антикорупциското биро минатата недела објави дека истражува криминална група која вршела притисок врз партнерите на „Енергоатом“ да плаќаат провизии од 10 до 15% за да не им бидат блокирани плаќањата или да не го изгубат статусот на снабдувачи. Украинските медиуми објавија дека меѓу главните осомничени е бизнисменот Тимур Миндич – поранешен долгогодишен соработник и медиумски партнер на Зеленски пред неговата политичка кариера.
Реформските најави дојдоа непосредно пред посетата на Зеленски на Атина, каде беше потпишан договор што ќе ѝ овозможи на Украина да увезува американски течен природен гас преку Грција во зимскиот период. Договорот меѓу грчката државна „DEPA Commercial“ и украинската „Нафтогас“ ќе обезбеди дополнителни количини гас од декември 2025 до март 2026 година – клучни за надминување на последиците од руските напади врз енергетската инфраструктура.
„Оваа зима под руски дронови, ракети и постојани удари е огромен предизвик за Украина и за украинскиот народ,“ напиша Зеленски на X, по средбите со грчкиот претседател Константинос Тасулас, премиерот Киријакос Мицотакис и новиот американски амбасадор во Грција.
Претседателот е под сериозен притисок да докаже дека решително се бори против корупцијата еден од клучните услови за забрзување на евроинтеграциите на Украина. Финскиот претседател Александер Стуб изјави дека Зеленски мора брзо да реагира на обвиненијата, но истовремено ја пофали неговата воена leadership, повикувајќи ЕУ да ја засили поддршката за Киев.
Скандалот избувна во чувствителен момент: Украина се соочува со буџетски дефицит, а Европската Унија е блокирана околу заемот од 140 милијарди евра обезбеден од руските замрзнати средства. Унгарскиот премиер Виктор Орбан ја искористи истрагата како аргумент против отворањето на нови поглавја во пристапните преговори, обвинувајќи го Киев за „воена мафија“ со „бројни врски“ со Зеленски.
Во Украина, јавноста реагираше со шок и гнев. Набу објави компромитирачки аудио-снимки со лица блиски до претседателот. Меѓу нив е и Миндич, кој побегнал од Киев само неколку часа пред апсењето и е наводно засолнет во Израел.
Зеленски минатата недела ги разреши министрите за правда и енергетика, осомничени за вмешаност во шемата. Двајцата ги негираат обвиненијата. Украинските медиуми предупредуваат дека скандалот може да се прошири и во други министерства, а се појавија извештаи дека Миндич се обидувал да влијае и врз договори за набавка на воена опрема.
„Ова е огромен удар, но најлошото е што не знаеме дали тука завршува. Можно е допрва да се развива,“ изјави пратеник за „Киев Индепендент“.
И покрај тежината на случајот, антикорупциските институции истакнуваат дека токму фактот што скандалот е откриен ја покажува решеноста на Украина да се справи со корупцијата. „Приказната не е за корупцијата – туку за тоа како Украина се бори против неа,“ нагласи Олександр Абакумов, раководител на истражниот тим на Набу.
Извор: The Guardian
