Трн: Како програмите за дигитална инклузија на Ромите придонесуваат кон подобрување на нивниот социо-економски статус?
Фатма: Програмите за дигитална инклузија ја зголемуваат пристапноста до образование и професионални вештини, овозможувајќи им на Ромите да ги подобрат своите можности за вработување и да се вклучат во модерната економија. Ова води до подобрен социо-економски статус преку зголемени приходи и намалена зависност од социјална помош.
Трн: Кои се најголемите предизвици со кои се соочуваат Ромите?
Фатма: Најголемите предизвици вклучуваат социјалната и економската исклученост, дискриминацијата, ниското ниво на образование, недостаток на пристап до здравствена заштита, и ограничен пристап до вработување и домување.
Трн: Како библиотеките може да помогнат во инклузија на Ромите?
Фатма: Библиотеките можат да понудат образовни програми, пристап до дигитални ресурси, и безбедни простори за учење и развој. Со тоа, тие можат да помогнат во зголемување на писменоста и дигиталната писменост кај Ромите и да ги вклучат во пошироката заедница.
Трн: Како организацијата „Сумнал“ работи на подобрување на социјалниот статус на Ромите во општеството?
Фатма: „Сумнал“ организира образовни и културни програми, обезбедува поддршка за вработување, и работи на подигање на свеста за правата на Ромите, со што придонесува кон намалување на дискриминацијата и социјалната исклученост.
Трн: Како се справувате со предрасудите кон жените Ромки и како ги мотивирате да продолжат со образованието?
Фатма: Се фокусираме на создавање на поддржувачки заедници и обезбедуваме програми за образование и менторство. Работиме на подигање на свеста за важноста на образованието кај семејствата и заедниците и поттикнуваме жени да бидат примери за другите. Покрај тоа, се залагаме за активно учество на жените Ромки во процесите на донесување одлуки во нивните заедници, со цел да се зголеми нивната улога и влијание во општеството.
Трн: Како проектите за превенција од насилство врз жените и семејно насилство влијаат врз ромската заедница?
Фатма: Овие проекти помагаат во намалување на насилството преку едукација, обезбедување на поддршка за жртвите, и поттикнување на општествените норми што ги осудуваат сите форми на насилство. Проектите исто така придонесуваат кон зајакнување на жените, охрабрувајќи ги да ги пријавуваат случаите на насилство и да бараат помош, со што се создава посигурна и поподдржувачка средина за сите.
Трн: Какво место претставува за вас библиотеката?
Фатма: Библиотеката е симбол на знаење, развој и инклузија и е место каде секој може да се најде себеси и да го прошири својот видик. Таа е срцето на заедницата, каде што книгите и информациите се слободно достапни за сите. Библиотеката е простор каде се негува љубовта кон читањето, но и место за учење, споделување идеи и културна размена. Во библиотеката, секој може да открие нови светови и да го развие својот потенцијал преку знаењето што го нуди.
Трн: Дали вие лично се имате соочено со дискриминација и како реагиравте на тоа?
Фатма: Лично, сум се соочила со дискриминација во различни ситуации во секојдневниот живот. Во такви моменти, најчесто реагирам со одлучност и самопочитување, се трудам да се изборувам за себе и за моите права. Верувам дека е важно да не се молчи, туку да се говори за неправдите и да се поддржуваат оние кои се соочуваат со слични предизвици Соочувањето со дискриминација може да биде тежок предизвик, но е важно да се одговори со самодоверба и да се бара поддршка од заедницата или релевантни организации.
Трн: Која е пораката што ја упатувате на сите оние кои бараат поддршка?
Фатма: Не се откажувајте и верувајте во вашата способност да ги надминете предизвиците. Секогаш кога се бориме со дискриминацијата се соочуваме со многу непријатни ситуации, за жал и со пријатели, меѓутоа мора да се реагира, така и ги и учам и моите деца. Поддршката е секогаш тука, само треба да ја побарате. Пораката што сакам да ја упатам е да имате храброст да застанете зад вашите вредности и да се борите за правдата, дури и кога е најтешко.
Никогаш не сте сами во оваа борба; постојат луѓе и заедници кои сакаат и можат да ви помогнат.
Важно е да останете силни и да продолжите да се движите напред, знаејќи дека секој предизвик може да биде можност за раст и промена.
Трн: Во какво општество сакате да живеете?
Фатма: Сакам да живеам во општество каде сите имаат еднакви можности, каде што различностите се почитуваат, и каде што секој поединец е вреднуван за својот придонес. Сакам да живеам во општество каде што правдата и солидарноста се темелите на секојдневниот живот, каде што никој не е запоставен или маргинализиран.
Општество во кое образованието и здравствената грижа се достапни за сите, без оглед на нивното потекло или социјален статус.
Сакам општество каде што луѓето се поврзани преку емпатија и разбирање, и каде што секој има можност да ги оствари своите соништа и потенцијал.
Трн: Како „Сумнал“ придонесува кон зајакнувањето на мултиетничкото општество во Македонија?
Фатма: „Сумнал“ организира проекти и настани што поттикнуваат дијалог и соработка меѓу различните етнички заедници, промовирајќи меѓусебно почитување и разбирање. Дополнително, „Сумнал“ поддржува иницијативи за заедничко учество во образовни и културни активности, што помага во градење на инклузивно општество каде што сите заедници се ценат и се вклучени.
Трн: На кој начин организацијата ја промовира духовната и материјалната култура на Ромите во рамките на мултиетничкиот дијалог?
Фатма: Преку изложби, културни настани и едукативни програми, „Сумнал“ го покажува богатството на ромската култура и ја вклучува во пошироката мултиетничка размена на идеи и вредности. Организацијата исто така организира работилници и презентации за ромската традиција и уметност, што помага во зголемување на свеста и разбирањето меѓу различните етнички групи во Македонија.
Трн: Кои се најзначајните проекти на Сумнал кои би ги издвоила?
Фатма: Едукативни програми за деца и млади, иницијативи за економскa самостојност на жените, и програми за превенција од дискриминација и насилство, сите Еразмус проекти кои ги реализираме во кои се опфатени различни групи.
