Заштита на децата или цензура? Правна битка меѓу Судот на правдата на ЕУ и Унгарија

За некои неопходен, за други дискриминаторски т.н. „закон за заштита на децата“ беше предмет на расправа пред Судот на правдата на Европската унија. Без оглед на нејзината природа, пресудата може дополнително да го одреди и онака напнатиот однос меѓу Унгарија и нејзините партнери од ЕУ

Според текстот, законот го ограничува пристапот на малолетниците до книги, филмови и културни производи кои „го промовираат или прикажуваат отстапувањето на идентитетот во однос на полот при раѓање, промената на полот или хомосексуалноста“. Исто така, го ограничува сексуалното образование во училиштата, односно овој предмет може да го предаваат само инструктори одобрени од владата. Унгарската извршна власт наведува дека се обидува да ги заштити децата од педофилија и „неморална содржина“.

Премиерот Виктор Орбан постојано повторува дека „само родителите можат да одлучуваат за сексуалното образование на нивните деца“. Две години по неговото одобрување, книгите со ЛГБТК референци беа отстранети од книжарниците или смеат да бидат изложени само завиткани во пластика.

Во 2022 година, Европската комисија покрена постапка за прекршување, а 16 земји членки на ЕУ и Европскиот парламент помогнаа случајот да се донесе до Судот на правдата на ЕУ.

Критичарите тврдат дека законот додава масло на хомо и трансфобичното правно ткиво изградено од Виктор Орбан и неговата партија Фидес по повеќе од една деценија на власт. Претходните закони усвоени во 2020 година им забрануваа на истополовите парови да посвојуваат деца и го елиминираа правното признавање на трансродовите лица.

Во својата правна борба против законот, Европската комисија наведе прекршување на член 2 од Договорот на Унијата и неговите принципи за вредностите на човечкото достоинство, основните права, заштитата, еднаквоста и солидарноста.

„Овој пристап е јасен знак за значењето на случајот и неговата конечна пресуда“, вели Естер Полгари, експерт за европска јуриспруденција за човекови права

„Законот го крши нашето право на слобода на изразување. Тоа е и еден вид повреда на слободата на здружување. Веројатно најважното прекршување од човечка перспектива е правото на децата да имаат пристап до објективни, научно докажани и точни информации. Затоа што сега се лишени од можноста да добиваат информации во организирана средина, на пример, во училиштата. И тие ќе зависат од интернетот, кој не е најсигурен извор на информации кога станува збор за сексуалноста и сексуалната ориентација и родовиот идентитет“, објаснува адвокатот.

Европската комисија препорача фондовите на ЕУ за Унгарија да останат замрзнати поради кршење на принципите на владеење на правото. Конечната пресуда на Судот на правдата на Европската унија не се очекува со месеци.

е-Трн да боцка во твојот инбокс

Последни колумни