Во време на растечки цени и енергетска неизвесност, сè повеќе домаќинства во Македонија бараат начини како да ја намалат потрошувачката на електрична енергија без да го загрозат комфорот во секојдневниот живот. Заштедата на струја не мора да значи откажување од удобноста, туку паметно управување со ресурсите и воведување на мали, но ефикасни промени во домашната рутина. Овој текст нуди пет практични совети кои можат веднаш да се применат и да донесат реална заштеда, особено во периоди кога сметките за струја се зголемуваат.
Првиот чекор кон енергетска ефикасност е елиминирање на таканаречените „невидливи потрошувачи“. Станува збор за уреди кои остануваат приклучени во струја иако не се активно користат, како телевизори, полначи, лаптопи, микробранови печки и други апарати кои често остануваат во standby режим. Иако изгледаат неактивни, тие сепак трошат електрична енергија. Истражувањата покажуваат дека просечно домаќинство може да заштеди до 10% од месечната потрошувачка само со редовно исклучување на овие уреди. Најдобро решение е користење на продолжен кабел со прекинувач, преку кој со едно притискање се исклучуваат сите приклучени апарати.
Второ, греењето и ладењето на просториите претставуваат најголем дел од потрошувачката на струја во зимски и летни месеци. Намалувањето на термостатот за само еден степен може да резултира со значителна заштеда, без да се почувствува разлика во температурата. Во лето, користењето на ролетни и завеси за блокирање на директната сончева светлина може да ја намали потребата од клима уред. Проветрувањето треба да се прави кратко и интензивно, за да се избегне губење на топлината или внесување на топол воздух. Дополнително, редовното сервисирање на клима уредите и радијаторите го подобрува нивниот капацитет и ја намалува потрошувачката.
Третиот аспект е осветлувањето. Замената на старите светилки со LED светилки е една од најбрзите и најефикасни мерки за заштеда. LED светилките трошат до 80% помалку електрична енергија и имаат многу подолг век на траење. Иако првичната инвестиција може да изгледа повисока, долгорочната заштеда е значајна. Освен тоа, важно е да се навикнеме да ги гасиме светлата во простории каде не престојуваме, како и да користиме природна светлина кога е можно.
Четвртиот совет се однесува на користењето на електричните апарати, особено машините за перење и сушење алишта. Овие уреди треба да се користат само кога се полни, бидејќи секое полупразно перење значи непотребна потрошувачка на вода и струја. Програмите со пониска температура, како 30°C, се доволни за секојдневно перење и значително ја намалуваат потрошувачката. Исто така, избегнувајте сушење со машина кога времето дозволува природно сушење. Кога купувате нови апарати, секогаш проверувајте ја нивната енергетска ефикасност – уредите со ознака А+++ се најштедливи.
Петтиот и можеби најважен чекор е следење на сопствената потрошувачка. Многу луѓе не знаат точно колку струја трошат и каде се создаваат најголемите загуби. Инсталирањето на паметен мерач или редовно проверување на деталите од сметката може да открие неочекувани извори на висока потрошувачка. На пример, бојлерите кои работат цел ден, стари фрижидери со лоша изолација или компјутери кои остануваат вклучени преку ноќ. Кога ќе ги идентификувате овие точки, можете да преземете конкретни мерки за нивно оптимизирање.
Дополнително, вреди да се истражи дали постојат државни или општински програми за субвенции за енергетска ефикасност. Во последните години, се повеќе институции нудат поддршка за замена на прозорци, поставување на термоизолација или инсталирање на соларни панели. Овие инвестиции не само што ја намалуваат потрошувачката, туку ја зголемуваат вредноста на имотот и го подобруваат квалитетот на живеење.
Заштедата на струја не е само прашање на економија, туку и на одговорност кон животната средина. Со мали промени во секојдневните навики, секое домаќинство може да придонесе кон поодржливо општество, а истовремено да ги намали месечните трошоци. Паметната потрошувачка е новиот стандард, а секој чекор кон енергетска ефикасност е чекор кон подобра иднина.
